Ελπίδες σε εκατομμύρια ανθρώπους που πάσχουν από Πολλαπλή Σκλήρυνση (Σκλήρυνση κατά Πλάκας) έρχεται να δώσει η θεραπεία με την υποδόρια ιντερφερόνη βήτα-1-άλφα σε μορφή που χορηγείται τρεις φορές εβδομαδιαία, αφού σύμφωνα με μία πρόσφατη μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε, μείωσε κατά 55% τον αριθμό των ασθενών που εμφάνισαν υποτροπές στα 2 έτη, συγκριτικά με το placebo (εικονικό φάρμακο), ενώ παράλληλα μείωσε κατά 35% το σχετικό κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας στα 2 έτη, συγκριτικά με το placebo.
Την επιβεβαίωση για την αποτελεσματικότητα της υποδόριας ιντερφερόνης βήτα-1-άλφα που χορηγείται τρεις φορές εβδομαδιαία συνυπογράφει πλέον τώρα και η Cochrane Collaboration, ο πιο αξιόπιστος ανεξάρτητος οργανισμός μεταναλύσεων κλινικών μελετών, που αξιολόγησε πρόσφατα τις διαθέσιμες θεραπείες της Πολλαπλής Σκλήρυνσης, προκειμένου να δώσει κατευθυντήριες συνταγογραφικές πληροφορίες στους θεράποντες γιατρούς.
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση αποτελεί την πιο κοινή νευρολογική διαταραχή που προσβάλλει τις ηλικίες μεταξύ των 20 και 40 ετών προκαλώντας σοβαρή αναπηρία. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 10.000 ασθενείς, ενώ παγκοσμίως πάσχουν περισσότεροι από 2 εκατομμύρια άνθρωποι, από τους οποίους περίπου 350.000 στην Ευρώπη και 400.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση οφείλεται κατά κύριο λόγο σε βλάβη της μυελίνης (μια λιπαρή ουσία που καλύπτει τα νεύρα και παίζει ρόλο μονωτικού υλικού) του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.
Eίναι μία χρόνια πάθηση, που δεν είναι μεταδοτική, δεν θεωρείται κληρονομική και δεν συνιστά διαταραχή της ψυχικής υγείας. Μερικοί ασθενείς επηρεάζονται ελάχιστα από την ασθένεια, ενώ άλλοι υφίστανται γρήγορη επιδείνωση μέχρι και ολική ανικανότητα.
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση μπορεί να προκαλέσει:
• Κινητικές διαταραχές (μυική αδυναμία, σπαστικότητα, τρόμο, ασυντόνιστες κινήσεις, εύκολη κούραση, αστάθεια στη βάδιση)
• Διαταραχές της αισθητικότητας (μυρμηγκιάσματα, πόνο)
• Διαταραχές της ομιλίας, της όρασης (διπλωπία, οπτική νευρίτιδα) και της ακοής
• Διαταραχές του συναισθήματος και της συμπεριφοράς
• Σεξουαλική δυσλειτουργία
• Δυσκολία στην ούρηση και στην αφόδευση
Ποιοι παράγοντες προκαλούν υποτροπή
Η εξέλιξη της νόσου χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Οι υποτροπές (δηλαδή η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων μετά από περίοδο ύφεσης) είναι συνήθως απρόβλεπτες και μπορούν να συμβούν χωρίς προειδοποίηση. Συμβαίνουν συχνότερα την άνοιξη και το καλοκαίρι παρά το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Η γρίπη, το κρυολόγημα, η γαστρεντερίτιδα, αλλά και η ζέστη αυξάνουν τις πιθανότητες των υποτροπών, καθώς επίσης και η σωματική κούραση ή η ψυχολογική πίεση. Υποτροπή μπορεί να εμφανιστεί και μετά την εγκυμοσύνη, ενώ ιδιαίτερα επικίνδυνοι είναι οι πρώτοι μήνες μετά τον τοκετό.
Η αποτελεσματική θεραπεία
Ριζική θεραπεία για την Πολλαπλή Σκλήρυνση δεν έχει ακόμη βρεθεί. Από τις θεραπείες που έχουν ανακαλυφθεί άλλες αντιμετωπίζουν τις υποτροπές (δηλαδή την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων μετά από περίοδο ύφεσης) και άλλες τροποποιούν την πορεία της νόσου (ανοσοτροποποιητικές). Ειδικότερα οι θεραπείες αυτές επιτυγχάνουν την επιβράδυνση στην εξέλιξη της αναπηρίας, παρατείνουν τα χρονικά διαστήματα χωρίς υποτροπές, μειώνουν το ποσοστό των υποτροπών και περιορίζουν την καταστροφή του εγκεφαλικού ιστού.
Ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της νόσου και τη βαρύτητά της, διακρίνονται σε πρώτης γραμμής θεραπείες με βασικούς εκπροσώπους τις ιντερφερόνες (βήτα 1-α και βήτα-1β) και την οξική γλατιραμέρη και δεύτερης γραμμής θεραπείες όπως είναι η ναταλιζουμάμπη και η φιγγολιμόδη. Παράλληλα, χρησιμοποιούνται και μη ειδικές, αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές θεραπείες, κυρίως κατά τη διάρκεια των υποτροπών, αλλά και συμπληρωματικά για τη μείωση του «φορτίου» της νόσου.
Όμως το μεγάλο ερώτημα που βασανίζει γιατρούς και ασθενείς είναι ποια θεραπεία απ’ όλες είναι η πιο αποτελεσματική. Γι’ αυτό και η Cochrane Collaboration, ο πιο αξιόπιστος ανεξάρτητος οργανισμός μεταναλύσεων κλινικών μελετών, αξιολόγησε πρόσφατα όλες τις θεραπείες της Πολλαπλής Σκλήρυνσης. Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, μια ευρεία βάση δεδομένων από κλινικές μελέτες, δημοσίευσε μια μετανάλυση στην οποία συγκρίνει την αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων φαρμάκων εκτός της φιγγολιμόδης (γιατί η μετανάλυση ολοκληρώθηκε πριν τη λήξη των μελετών της), στη μείωση του ρυθμού των υποτροπών και της εξέλιξης της αναπηρίας. Πιο συγκεκριμένα η μετανάλυση επέλεξε για σύγκριση 44 τυχαιοποιημένες μελέτες, με μέση διάρκεια της διεξαγωγής της κάθε μελέτης τα δύο χρόνια και με συνολικό αριθμό 17.401 ασθενών από όλες τις μορφές της Πολλαπλής Σκλήρυνσης.
Τα φάρμακα που συγκρίθηκαν ήταν η ιντερφερόνη βήτα 1-α (η ενδομυϊκή εβδομαδιαία μορφή), η ιντερφερόνη βήτα 1-α (η υποδόρια μορφή που χορηγείται 3 φορές την εβδομάδα), η ιντερφερόνη βήτα 1-β, η οξική γλατιραμέρη, η ναταλιζουμάμπη, οι ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες και η κορτιζόνη και τα ανοσοκατασταλτικά – χημειοθεραπευτικά: μιτοξανδρόνη, αζαθειοπρίνη, μεθοτρεξάτη και κυκλοφωσφαμίδη.
Τα αποτελέσματα της μετανάλυσης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ναταλιζουμάμπη (δεύτερης γραμμής ενδοφλέβια αγωγή) και η ιντερφερόνη βήτα-1-άλφα (μόνο η μορφή που χορηγείται τρεις φορές εβδομαδιαία υποδόρια), είναι ανώτερες θεραπείες συγκριτικά με τις υπόλοιπες για την αντιμετώπιση των υποτροπών και την εξέλιξη της αναπηρίας σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση.
Ειδικότερα επιβεβαιώθηκε ότι η υποδόρια ιντερφερόνη βήτα-1-άλφα που χορηγείται τρεις φορές εβδομαδιαία μείωσε κατά 55% τον αριθμό των ασθενών που εμφάνισαν υποτροπές στα 2 έτη, συγκριτικά με το placebo (εικονικό φάρμακο), ενώ παράλληλα μείωσε κατά 35% το σχετικό κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας στα 2 έτη συγκριτικά με το placebo.
Διαπιστώνεται, λοιπόν, με βάση αυτά τα αποτελέσματα, ότι η υποδόρια ιντερφερόνη βήτα 1-α (3 φορές την εβδομάδα) είναι η καλύτερη θεραπεία πρώτης γραμμής για τους ασθενείς που πάσχουν από υποτροπιάζουσα διαλείπουσα μορφή της πολλαπλής σκλήρυνσης δίνοντας ελπίδα για καλύτερη ποιότητα ζωής.
