Πιο συγκεκριμένα είναι μια κατάσταση, κατά την οποία τα κόπρανα γίνονται σκληρά, οι κενώσεις επίπονες και πραγματοποιούνται με ιδιαίτερη δυσκολία, ενώ η συχνότητά των κενώσεων είναι μεγαλύτερη του χρονικού διαστήματος των 3 ημερών.
Η δυσκοιλιότητα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια ανάλογα με τον αν διαρκεί λιγότερο ή περισσότερο από 3 μήνες. Η οξεία δυσκοιλιότητα οφείλεται σε διατροφικούς και ψυχογενείς παράγοντες. Ενώ η χρόνια δυσκοιλιότητα, στις περισσότερες περιπτώσεις, οφείλεται σε οργανικά αίτια.
Φυσιολογικές κενώσεις:
– Η πρώτη κένωση του νεογνού εμφανίζεται μετά από 24 ή το πολύ 48 ώρες από τη γέννηση.
– Στα βρέφη που θηλάζουν: 1-7 ημερησίως ή 1 εβδομαδιαίως. Κάποιες φορές μπορεί να υπερβαίνουν και τις 10 καθημερινά.
– Στα βρέφη που σιτίζονται με βρεφικά γάλατα, μικρότερα της 1 εβδομάδας: 4 ημερησίως
– Στα βρέφη που σιτίζονται με βρεφικά γάλατα,2 εβδομάδων- 1 έτους: 2 ημερησίως.
Αιτιολογία δυσκοιλιότητας:
Τα αίτια της δυσκοιλιότητας διακρίνονται σε λειτουργικά σε ποσοστό 95%, και σε οργανικά στο υπόλοιπο 5%.
Η οξεία δυσκοιλιότητα τις περισσότερες φορές, οφείλεται σε λειτουργικά αίτια:
1. Διατροφικοί παράγοντες
– Αντικατάσταση μητρικού γάλακτος με βρεφικά γάλατα. Τα βρεφικά γάλατα είναι λιγότερο εύπεπτα.
– Υπάρχει πιθανότητα να μην αραιώνεται σωστά το βρεφικό γάλα που βρίσκεται σε μορφή σκόνης, με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να είναι αρκετά συμπυκνωμένο.
– Η αφυδάτωση λόγω μειωμένης πρόσληψης υγρών τους πρώτους μήνες.
– Η εισαγωγή στερεής τροφής στη διατροφή του βρέφους, συνήθως κατά τον 6ο μήνα.
– Η μειωμένη πρόσληψη τροφής μετά τους 6 μήνες.
– Η αφυδάτωση λόγω διάρροιας, πυρετού, κατάκλισης
– Όσον αφορά στο σίδηρο που έχει προστεθεί στα εμπλουτισμένα βρεφικά γάλατα υπάρχει διχογνωμία. Από τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε ο Dr Frank Oski, Kaθηγητής και Πρόεδρος του Παιδιατρικού τμήματος της Ιατρικής Σχολής John Hopkins φάνηκε ότι τα γάλατα που έχουν εμπλουτιστεί με σίδηρο δεν προκαλούν παραπάνω δυσκοιλιότητα από αυτά που δεν έχουν εμπλουτιστεί με σίδηρο.
– Από την άλλη πλευρά οι παρατηρήσεις των μητέρων έρχονται σε αντίφαση με αυτή την έρευνα. Προφανώς είναι αναγκαία η περαιτέρω διερεύνηση του ζητήματος για πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.
Όμως είναι σημαντικό τα βρέφη να προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες σιδήρου, γιατί μπορεί να εμφανίσουν αναιμία από τους 6 ως τους 12 μήνες.
2. Ψυχογενείς παράγοντες
– Η εμπειρία επώδυνης κένωσης, που οδηγεί σε ηθελημένη κατακράτηση κοπράνων λόγω άρνησης του παιδιού να δοκιμάσει την ίδια επώδυνη εμπειρία.
– Όταν προσπαθούν οι γονείς να επιβάλλουν στο παιδί να αφαιρέσει την πάνα, ενώ αυτό δεν είναι έτοιμο ψυχολογικά να βιώσει την κατάσταση. Τότε το βρέφος αρνείται και η κατακράτηση των κοπράνων, συντελεί στη δημιουργία κοπρόλιθων και μετέπειτα στη δυσκοιλιότητα.
– Όταν το βρέφος συνήθως (ηλικίας 2-3 ετών) αποκτήσει αδερφάκι και λόγω ζήλιας θέλει να το μιμηθεί φορώντας και το ίδιο ακόμη την πάνα, ενώ οι γονείς το πιέζουν να την αφαιρέσει.
– Οργανικά αίτια που οδηγούν σε χρόνια δυσκοιλιότητα:
Ανατομικές ανωμαλίες
– Υποθυρεοειδισμός
– Νευρολογικές διαταραχές
– Η νόσος Hirschsprung ή συγγενές μεγάκολο, η οποία ευθύνεται τις περισσότερες φορές για την κατώτερη γαστρεντερική απόφραξη σε νεογνά
– Λήψη φαρμάκων
Αυτές οι καταστάσεις είναι πιο σπάνιες και η διάγνωση τους γίνεται στη νεογνική ηλικία, δηλαδή τον 1ο μήνα της γέννησης.
Θα πρέπει να τονιστεί σ’ αυτό το σημείο ότι τα βρέφη που σιτίζονται αποκλειστικά μέσω θηλασμού παρουσιάζουν σπάνια δυσκοιλιότητα. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί μειωμένη συχνότητα κενώσεων, δεν κρίνεται ανησυχητικό, αρκεί να αναπτύσσεται φυσιολογικά το βρέφος και να μην εμφανίζει συμπτώματα εντερικής απόφραξης.
Επιπλέον μέχρι και τις 10 εβδομάδες, λόγω ανωριμότητας του φυσιολογικού μηχανισμού αφόδευσης, το νεογνό μπορεί να παρουσιάσει κοκκίνισμα στο πρόσωπο, κλάμα 5-10 λεπτά πριν την κένωση, όταν αυτή γίνεται σε καθημερινή βάση και το χρώμα και η σύσταση των κοπράνων είναι φυσιολογικά δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς.
Θεραπευτική προσέγγιση της οξείας δυσκοιλιότητας:
Διατροφική παρέμβαση
– Σίτιση του βρέφους αποκλειστικά μέσω θηλασμού εκτός και αν υπάρχουν περιπτώσεις που αντενδείκνυται . Το μητρικό γάλα περιέχει την τέλεια ισορροπία θρεπτικών συστατικών ώστε τα κόπρανα να είναι πιο μαλακά ακόμη και αν το βρέφος δεν αφόδευσε για αρκετές μέρες.
– Σε περίπτωση που το βρέφος τρέφεται με βρεφικό γάλα, αραιώστε σωστά τη σκόνη του γάλακτος, είτε δώστε του λιγότερη ποσότητα σε πιο συχνά διαστήματα.
– Φροντίστε να καλύπτει τις ανάγκες του σε υγρά. Χορηγήστε στο βρέφος 60-120 ml υγρών (νερό ή χαμομήλι) μία με δύο φορές την ημέρα, ενδιάμεσα των γευμάτων.
– Υπάρχουν βρεφικά γάλατα, ειδικά προσαρμοσμένα για περιπτώσεις δυσκοιλιότητας που συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου και στην παραγωγή μαλακών κενώσεων.
– Σε βρέφη μεγαλύτερα των 6 μηνών καθυστερήστε την εισαγωγή των στερεών τροφών, ιδιαίτερα αυτών που επιδεινώνουν τη δυσκοιλιότητα, όπως ρυζάλευρο, μπανάνα. Την μπανάνα μπορείτε να την αντικαταστήσετε με δαμάσκηνο, αχλάδι σε πολτοποιημένη μορφή.
– Σε βρέφη 8-10 μηνών αντί για ρυζάλευρο , προτιμήστε αλεύρι σίτου. Αποφύγετε το αν υπάρχει υποψία για δυσανεξία στη γλουτένη.
– Εντάξτε τρόφιμα που περιέχουν φυτικές ίνες. Σε βρέφη μεγαλύτερα των 8 μηνών μπορείτε να ταΐσετε κάποιο από τα παρακάτω λαχανικά όπως σπανάκι, κολοκυθάκι, πράσο, σέλινο, φασολάκι, εφόσον τα βράσετε στον ατμό και τα πολτοποιήσετε ή σε μορφή χορτόσουπας.
– Σε βρέφη μεγαλύτερα των 10 μηνών προσθέσετε μικρή ποσότητα οσπρίων που περιέχουν επίσης φυτικές ίνες.
– Σε βρέφη μεγαλύτερα των 12 μηνών συστήνεται η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων δημητριακών ολικής αλέσεως (δημητριακά πρωινού, ψωμί ολικής αλέσεως, ζυμαρικά ολικής αλέσεως). Επίσης μπορείτε να δώσετε γιαούρτι πλήρες με προβιοτικά. Αποφύγετε την υπερκατανάλωση φυτικών ινών, γιατί παρεμποδίζεται η απορρόφηση ιχνοστοιχείων και θρεπτικών συστατικών και μπορεί να προκαλέσουν μετεωρισμό και κοιλιακό πόνο.
– Στην ηλικία 2-3 ετών μπορείτε να εντάξετε στο διαιτολόγιο και ωμά φρούτα όπως ακτινίδιο, σύκο και λαχανικά ωμά και βραστά (μαρούλι, μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι). Απλώς τεμαχίστε τα σε μικρά κομμάτια για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο πνιγμού.
Φαρμακευτική παρέμβαση
Σε περίπτωση που δεν βελτιωθεί η κατάσταση με τα παραπάνω, συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας για πιθανή χρήση:
– Υπόθετου γλυκερίνης
– Υπακτικών (λακτουλόζη, λακτιτόλη) για βρέφη> 6 μηνών
Σε περίπτωση σοβαρής δυσκοιλιότητας υπάρχει περίπτωση ο παιδίατρος να προβεί σε υποκλυσμό.
Τεχνικές που μπορεί να συμβάλλουν στην αύξηση της κινητικότητας του εντέρου:
– Τοποθετήστε το βρέφος ανάσκελα στο κρεβάτι και κουνήστε τα πόδια του κάνοντας κυκλικές κινήσεις.
– Κάντε μασάζ, στην κοιλίτσα του βρέφους.
Όλα τα παραπάνω πρέπει να εφαρμόζονται απαραιτήτως με τη σύμφωνη γνώμη του παιδιάτρου.
Πηγή: diatrofi.gr
