Νομίζετε ότι η καλή δουλειά, ένα μεγάλο σπίτι ή ο/η τέλειος/α σύντροφος είναι ο δρόμος προς την ευτυχία; Από ό,τι φαίνεται υπάρχει μεγάλη διαφορά στις θεωρήσεις των ανθρώπων περί ευτυχίας.
«Δεκάδες έρευνες που αφορούν στην ευτυχία δείχνουν ότι υπάρχει μια μεγάλη και πιθανώς πολύ σημαντική διαφορά μεταξύ αυτών που νομίζει κανείς ότι τον κάνουν ευτυχισμένο και αυτών που πραγματικά τον κάνουν», ισχυρίζεται η καθηγήτρια ψυχολογίας Sonja Lyubomirsky του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο καινούργιο της βιβλίο «The Myths of Happiness» («Οι μύθοι της ευτυχίας»).
Αν, λοιπόν, πιστεύετε μέχρι τώρα κάποιους από αυτούς τους μύθους, ήρθε η ώρα να μάθετε την αλήθεια και να δείτε τα πράγματα στην αληθινή τους διάσταση.
Μύθος: Ο κατάλληλος γάμος μάς παρέχει ατέρμονη ευτυχία
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Ο μέσος άνθρωπος είναι πολύ ευτυχισμένος όταν παντρεύεται, αλλά αυτό κρατάει μόνο δυο χρόνια. Μετά την πάροδο αυτού του διαστήματος, τα επίπεδα ευτυχίας των νιόπαντρων ξαναπέφτουν φθάνοντας στο σημείο που ήταν πριν από τον αρραβώνα.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Χαρίστε ευχάριστα νέα στον σύντροφό σας, καθώς σύμφωνα με την Lyubomirsky «οι πιο στενές, πιο προσωπικές και πιο αξιόπιστες σχέσεις φαίνονται όχι από το πώς αντιδρούν οι σύντροφοι στις απογοητεύσεις τους, αλλά από την αντίδρασή τους στα καλά νέα».
Όταν ο άνδρας σας μοιράζεται τη χαρά του για την προαγωγή και εσείς είστε χαρούμενες κάνοντας ενθουσιώδεις ερωτήσεις δείχνετε ότι νοιάζεστε. Η σιωπηλή υποστήριξη και η ανάδειξη των αρνητικών στοιχείων του νέου που προέκυψε (όπως η ερώτηση: «Α, θα πρέπει να δουλεύεις και τα Σαββατοκύριακα;») υπονομεύουν την ευτυχία.
Μύθος: Η δουλειά των ονείρων σας θα σας κάνει πιο ευτυχισμένους στην καριέρα σας από την παρούσα δουλειά σας
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Προσαρμόζεστε γρήγορα σε κάθε καινούργια εμπειρία κι έτσι οποιαδήποτε χαρά προκύψει από ένα νέο εργασιακό περιβάλλον είναι πιθανό ότι θα ξεθωριάσει με το χρόνο. Αν έχετε περισσότερες ευθύνες, οι προσδοκίες και οι φιλοδοξίες σας θα αυξηθούν επίσης, κάτι που μπορεί να σας αποσπάσει από την ευτυχία.
Μια έρευνα εντόπισε την εργασιακή ικανοποίηση πριν και ύστερα από μια εθελοντική αλλαγή καριέρας ορισμένων υψηλόβαθμων στελεχών, των οποίων ο μέσος μισθός ανερχόταν στα 135.000 δολάρια. Οι ερευνητές είδαν ότι τα στελέχη βίωσαν μια έκρηξη ευτυχίας αμέσως μόλις πήγαν στην καινούργια τους δουλειά, αλλά μέσα σε ένα χρόνο, η ικανοποίηση που ένιωθαν έπεσε στα επίπεδα πριν από την αλλαγή.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Προκειμένου να μη θεωρήσετε δεδομένη την καινούργια σας δουλειά, η Lyubomirsky συμβουλεύει να θυμηθείτε τι ήταν αυτό που δεν σας άρεσε στην προηγούμενη εργασία και σας έκανε να φύγετε. Αν βγάζατε αρκετά λιγότερα χρήματα, περάστε μια βδομάδα ζώντας με τον παλιό σας μισθό.
Αν δουλεύατε βράδυ, μείνετε συχνά πυκνά ως το βράδυ στην καινούργια σας δουλειά. Μεταφέροντας νοητά τον εαυτό σας εκεί που ήσασταν προτού να κάνετε την αλλαγή στη ζωή σας, θα καταλάβετε ότι στην παρούσα φάση είστε πιο ευτυχισμένοι από ό,τι νομίζετε.
Μύθος: Μεγαλύτερος μισθός σημαίνει περισσότερη ευτυχία
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Οτιδήποτε οι συγγενείς ή οι φίλοι συσχετίζουν με το μισθό σας φαίνεται να επηρεάζει την ευτυχία σας περισσότερο από όσο πιστεύετε, ανεξάρτητα από το πόσος είναι αυτός ο μισθός. Για παράδειγμα, η Lyubomirsky περιγράφει μια έρευνα όπου βρέθηκαν άνθρωποι που προτιμούσαν να ζήσουν σε έναν κόσμο που εκείνοι θα έβγαζαν 50.000 δολάρια και οι άλλοι 25.000 δολάρια από ό,τι σε έναν κόσμο που το δικό τους ετήσιο εισόδημα θα ήταν 100.000 δολάρια και των άλλων 200.000 δολάρια.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Ένας τρόπος να «αγοράσει» κανείς την ευτυχία είναι να χρησιμοποιήσει τα χρήματα για να αγοράσει μια άλλη περιορισμένη πηγή, το χρόνο. Το να πληρώνετε ανθρώπους να κάνουν χρονοβόρες δραστηριότητες, όπως το βάψιμο του σπιτιού ή η επισκευή των υδραυλικών σάς επιτρέπει να περάσετε το χρόνο σας κάνοντας πράγματα που σας κάνουν αληθινά ευτυχισμένους, όπως να έχετε περισσότερο χρόνο με τους δικούς σας ανθρώπους.
Μύθος: Ένα μεγαλύτερο σπίτι θα φέρει πιο πολλή ευτυχία
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Αν το τεράστιο σπίτι που έχετε κατά νου κουβαλάει μαζί του και ένα βαρύ δάνειο που πρέπει να αποπληρώσετε, τότε πιθανώς δεν θα φέρει την ευτυχία που περιμένετε. Οι έρευνες δείχνουν ότι εξαλείφοντας τις αρνητικές εμπειρίες, όπως είναι το βάρος ενός δανείου, θα είστε τρεις ως πέντε φορές πιο ευτυχισμένοι από ό,τι αν προσπαθήσετε να δημιουργήσετε μια θετική εμπειρία. Σύμφωνα με την Lyubomirsky, «η ικανοποίηση για ένα σπίτι δεν μπορεί να εξισορροπήσει το άγχος και την αγωνία για την αποπληρωμή των δόσεων του δανείου».
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Οι μελέτες δείχνουν ότι τελικά αυτό που μας κάνει ευτυχισμένους είναι οι εμπειρίες κι όχι τα υλικά αγαθά. Από ό,τι φαίνεται, οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι εκείνοι που φροντίζουν να παίρνουν κάτι από οτιδήποτε κάνουν στη ζωή τους, είτε ξόδεψαν πολλά χρήματα σε αυτό είτε όχι. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε πιο ευτυχείς αν τα υλικά αγαθά που αγοράζουμε μας δημιουργούν ευχάριστες αναμνήσεις, όπως ένα ταξίδι με το καινούργιο αυτοκίνητο και μια οικογενειακή συγκέντρωση στο καινούργιο σπίτι.
Μύθος: Είστε πιο ευτυχισμένοι αν καταφέρετε να πετύχετε έναν μεγάλο στόχο
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Πολλές έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που παλεύουν να επιτύχουν έναν στόχο είναι πιο ευτυχισμένοι από όταν τον πετυχαίνουν. Αυτό, γράφει η Lyubomirsky, «έρχεται σε αντίθεση με έναν από τους βασικούς μύθους περί ευτυχίας, που υπαγορεύει ότι περιμένουμε την ευτυχία όταν πετύχουμε τους στόχους μας». Η προσπάθεια επίτευξης ενός στόχου μάς προσφέρει ικανοποίηση δημιουργώντας προθεσμίες και ευκαιρίες για να αποκτήσουμε καινούργιες ικανότητες.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Απολαύστε κάθε μικρό στόχο που πετυχαίνετε προς το δρόμο για την επίτευξη ενός μεγαλύτερου στόχου. «Αντί να εστιάζουμε τόσο πολύ στον προορισμό από την αρχή, θα είναι καλό να δώσουμε σημασία και να απολαύσουμε όσο γίνεται περισσότερο και το ταξίδι που μας οδηγεί στην πρόοδο», λέει η Lyubomirsky.
Μύθος: Κάθε μέρα με τα παιδιά σας θα πρέπει να είναι γεμάτη από ευτυχία
Η επιστήμη θεωρεί ότι… «Στις τελευταίες δυο δεκαετίες, ο θεσμός της οικογένειας έχει υποστεί πολλές πολιτισμικές αλλαγές και μια από αυτές είναι η προσπάθεια των γονιών να περνάνε περισσότερο και ποιοτικότερο χρόνο με τα παιδιά τους», λέει η Lyubomirsky. Ωστόσο, αυτό έχει οδηγήσει σε χρόνια επίπεδα άγχους, απλησίαστης τελειότητας και εξάντλησης.
Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα καθημερινά επίπεδα ευτυχίας και στην ολοκλήρωση που φέρνει η δημιουργία οικογένειας. Μολονότι αρκετές έρευνες, που συγκρίνουν τα επίπεδα ευτυχίας και ικανοποίησης τόσο εκείνων που είναι γονείς όσο και εκείνων που δεν είναι, αποδεικνύουν ότι εκείνοι που είναι γονείς είναι λιγότερο ευτυχισμένοι, η Lyubomirsky γράφει ότι όταν ρωτάνε τους ανθρώπους για αυτά που έχουν μετανιώσει πιο πολύ στη ζωή τους από όλα, η απουσία ενός παιδιού ή περισσότερων από ένα παιδιών είναι κάτι για το οποίο οι άνθρωποι μετανιώνουν συγκριτικά με την απόφασή τους να κάνουν παιδιά.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Ενήλικοι που εξετάζουν τις σχέσεις τους με τα παιδιά τους προτείνουν να αναρωτηθείτε: «Τι κάνετε για να δημιουργήσετε μακροχρόνιες σχέσεις αγάπης με τα παιδιά σας όταν είναι 5 ή 10 ή 15 χρονών;». Η συμβουλή τους είναι να βλέπετε τα παιδιά ως συνέχεια σας, ως όντα που δίνουν νόημα και ανώτερο σκοπό ζωής. Επίσης, θα πρέπει να προσπαθήσετε να είστε αρκετά αποστασιοποιημένοι από τα παιδιά σας, γιατί άλλο πράγμα η αγάπη του γονιού κι άλλο η καταπίεση.
Μύθος: Μια μεγάλη κρίση εξαντλεί την ευτυχία περισσότερο από τις καθημερινές ενοχλήσεις
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Μολονότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι κάποια σημαντικά γεγονότα, όπως ένα ατύχημα με το αυτοκίνητο ή μια απόλυση από τη δουλειά μπορεί να επηρεάσει την ευτυχία περισσότερο από τα καθημερινά μικροπροβλήματα, αποδεικνύεται ότι τα πιο απλά πράγματα έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην ευτυχία. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε σοβαρό κίνητρο να ζητήσουμε τη βοήθεια της κοινωνίας όταν αντιμετωπίζουμε κρίσεις, αλλά δεν ψάχνουμε με τον ίδιο τρόπο βοήθεια για πιο μικρά πράγματα.
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Η Lyubomirsky συμβουλεύει να αντιμετωπίζετε αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα θέματα μιλώντας με φίλους, βλέποντας τα πράγματα υπό θετικότερο πρίσμα και βρίσκοντας το χρόνο να γεμίσετε τις μπαταρίες σας και να ανανεωθείτε.
Μύθος: Από τη στιγμή που θα φτάσετε μια συγκεκριμένη ηλικία, τα καλύτερα σας χρόνια έφυγαν
Η επιστήμη θεωρεί ότι… Παρόλο που οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ευτυχία φθίνει με την πάροδο των ετών, η Lyubomirsky αναφέρει ότι αυτό είναι πέρα για πέρα ανακριβές. Τρεις πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οι πιο πολλές στιγμές ευτυχίας βιώνονται στις ηλικίες των 64, 65 και 79 ετών.
«Όταν αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι τα χρόνια μας είναι περιορισμένα, αλλάζουμε τη φιλοσοφία ζωής που έχουμε», λέει η ίδια. «Όσο πιο μικρός ο χρονικός ορίζοντας που έχουμε μπροστά μας, τόσο πιο πολύ εστιάζουμε στο παρόν και επενδύουμε το χρόνο μας και τις προσπάθειές μας σε πράγματα που μας κάνουν πραγματικά ευτυχισμένους».
Ενισχύστε την ευτυχία σας… Χρησιμοποιήστε τις αναμνήσεις σας για να δώσετε έναυσμα στην ευτυχία σας. Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι είναι πιο ευτυχείς όταν απολαμβάνουν τις ευχάριστες αναμνήσεις που έχουν από παρελθοντικά χαρούμενα γεγονότα, χωρίς να μένουν σε πολλές λεπτομέρειες.
Από την άλλη μεριά, η λεπτομερής ανάλυση και σκέψη παλιότερων δυσάρεστων αναμνήσεων (ένας κακός χωρισμός, μια απόλυση), προκειμένου να εμπεδωθούν και να κατανοηθούν, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ευτυχίας του ανθρώπου.
