Πριν από μερικές μέρες στην Πολωνία χιλιάδες γυναίκες, ντυμένες στα μαύρα, διαδήλωσαν για καταψηφιστεί πρόταση νόμου με βάση την οποία θα απαγορευόταν πλήρως το δικαίωμα στην άμβλωση. Η ανατολικοευρωπαϊκή χώρα διαθέτει μια από τις αυστηρές νομοθεσίες στην Ευρώπη, μαζί με την Κύπρο, την Ιρλανδία, τη Φινλανδία, τη Μάλτα και την Ανδόρα.
Το δικαίωμα στην άμβλωση στην Ελλάδα είναι πλήρως αναγνωρισμένο. Αλλά, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ ο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Κρεατσάς, ο αριθμός των αμβλώσεων είναι παντελώς άγνωστος. «Η μόνη εκτίμηση που μπορεί να γίνει, είναι ότι ο αριθμός των αμβλώσεων στη χώρα μας έχει μειωθεί και μάλιστα αισθητά. Αλλά είναι αδύνατον να προσδιοριστεί επακριβώς» σημειώνει.
Η μείωση, προσθέτει ο ίδιος, οφείλεται τόσο σε οικονομικούς όσο και κοινωνικούς λόγους. Με άλλα λόγια, δεν είναι μόνο η κρίση που κάνει τα ζευγάρια πιο προσεκτικά – κάτι που εξηγεί το γεγονός ότι έχουν μειωθεί κατά πολύ και οι γεννήσεις. Είναι και ότι οι γυναίκες σήμερα έχουν καλύτερη ενημέρωση για τις μεθόδους αντισύλληψης, κι αυτό παρά τη «σχεδόν σκανδαλώδη απουσία ενημέρωσης στα σχολεία», όπως επισημαίνει ο διευθυντής της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Αρεταίειο» Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.
Όσο για την καταγραφή, αυτή είναι στατιστικώς αδύνατη δεδομένου ότι η διακοπή της κύησης δεν γίνεται πλέον επεμβατικά σε κλινική αλλά με τη χορήγηση χαπιών τα οποία απλώς συνταγογραφούνται. Μια γυναίκα, επομένως, δεν έχει παρά να πάει στον γιατρό της για να προμηθευτεί τα χάπια από το φαρμακείο για να διακόψει την εγκυμοσύνη στο σπίτι της.
Η απλοποίηση της διαδικασίας βοηθά ασφαλώς ακόμη περισσότερο στο να μην θεωρείται η άμβλωση ταμπού αλλά κεκτημένο δικαίωμα της γυναίκας. Σε αυτό το πνεύμα κινείται πλέον η συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης. Αυτό που διαφέρει κυρίως σε αυτήν την ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών είναι το ανώτατο χρονικό όριο διακοπής της κύησης. Στις περισσότερες από αυτές (56%) η κύηση επιτρέπεται να διακόπτεται ως την 14η εβδομάδα – αυτό το όριο ισχύει και στην Ελλάδα. Στο 24,3% των χωρών το όριο είναι οι δέκα εβδομάδες, στη Σουηδία είναι 16 εβδομάδες, στο Ηνωμένο Βασίλειο (με την εξαίρεση της Βόρειας Ιρλανδίας) είναι 24 εβδομάδες, ενώ 24 είναι και στην Ολλανδία.
Αυτές οι δυο τελευταίες χώρες κινούνται ουσιαστικά στον αντίποδα των έξι χωρών που επιτρέπουν τη διακοπή της κύησης μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Αυτό που αποτυπώνεται στην ουσία είναι ένα χάσμα. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, η άμβλωση επιτρέπεται πριν από τo 17ο έτος ηλικίας της γυναίκας ή μετά το 40ο, καθώς επίσης και εάν η γυναίκα έχει ήδη τέσσερα παιδιά, διαπιστωμένες οικονομικές δυσκολίες ή προβλήματα υγείας. Στην Πολωνία, το δικαίωμα στην άμβλωση αναγνωρίστηκε μόλις το 1997 και αυτό μόνο σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας ή σοβαρών προβλημάτων υγείας του εμβρύου.
Ανάλογοι περιορισμοί ισχύουν και στην Κύπρο, ενώ η τραγωδία μιας νεαρής γυναίκας που αυτοκτόνησε στην καθολική Ιρλανδία, οδήγησε στην τροποποίηση του νόμου: από το 2012 δεν είναι μόνο «ο πραγματικός και ουσιαστικός κίνδυνος» για την υγεία της γυναίκας που ενεργοποιεί το δικαίωμα, αφού πρώτα πιστοποιηθεί από δύο γιατρούς. Είναι και ο «κίνδυνος αυτοκτονίας» – αυτόν τον πιστοποιούν δυο ψυχολόγοι και ένας μαιευτήρας.
Ιδιαίτερη είναι, τέλος, η περίπτωση της επίσης καθολικής Ιταλίας: στη γειτονική χώρα το δικαίωμα στην άμβλωση είναι πλήρως αναγνωρισμένο. Αλλά περίπου το 70% των γιατρών δηλώνουν «αντιρρησίες συνείδησης» και αρνούνται να παράσχουν τις υπηρεσίες τους στις γυναίκες που επιθυμούν να διακόψουν την εγκυμοσύνη τους.
«Η βασική αρχή είναι ότι κάθε παιδί πρέπει να είναι επιθυμητό» λέει και από την πλευρά του και ο καθηγητής Κρεατσάς. «Μια γυναίκα πρέπει να μένει έγκυος όταν το θέλει, όχι όταν τυχαίνει».
