Ξέσπασμα – αναμενόμενο – αναπνευστικών ιών μετά την καθυστερημένη άρση των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό στην Κίνα ή απαρχή μιας άλλης επιδημίας που πυροδοτείται από νέο ιό; Διαχειρίσιμη πνευμονία που εκδηλώνεται αποκλειστικά σε ανηλίκους ή αναπνευστική νόσος που θα αφήσει το αποτύπωμά της, ενδεχομένως βαθύ, και στον ενήλικο πληθυσμό; Πρόκειται για μία εν τη γενέσει της απειλή για τη δημόσια υγεία ή τα διδάγματα της πανδημίας κορωνοϊού θα αποτρέψουν την όποια αρνητική εξέλιξη;
Τα ερωτήματα για το τι συμβαίνει στην Κίνα και ποιος είναι ο κίνδυνος παγκοσμίως πληθαίνουν, όπως και τα περιστατικά της ανησυχητικής έξαρσης αναπνευστικών νοσημάτων σε παιδιά και οι νοσηλείες. Ωστόσο, οι απαντήσεις δεν δίδονται εύκολα ούτε αβίαστα από τους επιστήμονες και τους αρμόδιους θεσμικά φορείς παγκοσμίως.
Όλοι φαίνεται να τηρούν στάση αναμονής και επαγρύπνησης, την ώρα που σταδιακά τα περιστατικά πνευμονίας αρχίζουν να αυξάνονται σε ΗΠΑ και Ευρώπη αλλά και η ψυχολογική αρνητική αντίδραση κερδίζει έδαφος. Διότι ήταν περίπου το ίδιο διάστημα το 2019 όταν οι αναφορές για μια μυστηριώδη πνευμονία στην πόλη Γουχάν της Κίνας αυξάνονταν σταδιακά για να καταλήξουν στη λαίλαπα του κορωνοϊού μέσα στον Ιανουάριο του 2020 και τελικά την κήρυξη της πανδημίας στις 11 Μαρτίου από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Απειλή η έλλειψη διαφάνειας
ΗΠΑ, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία περιλαμβάνονται στον βραχύ προς το παρόν κατάλογο με εκείνες τις χώρες όπου τα περιστατικά πνευμονίας σε ανηλίκους καταγράφουν αύξηση, με τις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές να συγκεντρώνουν στοιχεία για τους ιούς που τις προκαλούν. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) την Παρασκευή κάλεσε τις αρμόδιες αρχές των χωρών της Ευρώπης να ελέγχουν τακτικά τα δείγματα, καθώς αναφέρθηκαν αυξημένες λοιμώξεις από το μυκόπλασμα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά κυρίως σε παιδιά και εφήβους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο ΠΟΥ ότι έλαβε από τις αρμόδιες αρχές της Κίνας, κατόπιν αιτήματός του, είναι αυξητική η τάση των εξωνοσοκομειακών παιδιατρικών επισκέψεων και των νοσηλειών λόγω πνευμονίας από μυκόπλασμα από τον περασμένο Μάιο, και λόγω RSV, αδενοϊού και γρίπης από τον Οκτώβριο. Ο διεθνής οργανισμός υποστήριξε ότι, μέχρι στιγμής, δεν έχουν εντοπιστεί ασυνήθιστα ή νέα παθογόνα στα δεδομένα που παρείχε η Κίνα. Ωστόσο, η έλλειψη διαφάνειας που χαρακτήρισε στο πρόσφατο παρελθόν τις αρχικές αναφορές της Κίνας και του ΠΟΥ για την πανδημία κορωνοϊού σκιάζει και την τρέχουσα επιδημιολογική εξέλιξη.
«Η αλήθεια είναι πως η Κίνα έχει ένα κακό… προηγούμενο, και αυτό εμφανίζεται τώρα κόντρα στη λογική που θέλει να μην επαναλαμβάνεται κάτι ανάλογο όπως το 2019, αλλά και στα δεδομένα που δίδονται επισήμως. Με βάση αυτά που δίνουν οι αρχές στον ΠΟΥ κι εφόσον δεχθούμε πως είναι αξιόπιστα, δεν πρόκειται για κορωνοϊό ή παραλλαγή του ούτε για νέο ιό. Οι ιοί που ευθύνονται για τις πνευμονίες των παιδιών είναι οι γνωστοί και στις δυτικές χώρες από πέρυσι αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), η γρίπη, οι αδενοϊοί και το μυκόπλασμα. Δηλαδή κυρίως οι ιοί που προκάλεσαν τον περυσινό χειμώνα το κύμα ιώσεων στον παιδικό πληθυσμό στις δυτικές χώρες, αμέσως μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων» λέει ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης.
Ό,τι βίωσαν πέρυσι τον χειμώνα τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, που βρέθηκαν ανοχύρωτα μετά τα προστατευτικά πλαίσια των lockdown και των μέτρων που αυτά συνεπάγονταν, φαίνεται να συμβαίνει τους τελευταίους δύο μήνες στην ασιατική χώρα. «Το ανοσοποιητικό τους σύστημα ήταν απροετοίμαστο και αυτό αποτυπώθηκε αμέσως με την επιστροφή στην κανονικότητα που έγινε με καθυστέρηση ενός έτους. Θεωρείται αναμενόμενο εκ πρώτης όψεως ότι ανέκυψε αυτή η κατάσταση και στην Κίνα, ότι τον πρώτο χειμώνα χωρίς μέτρα θα αντιμετώπιζε αύξηση των αναπνευστικών ασθενειών. Επιβεβαιώνεται πιθανότατα η θεωρία του ανοσιακού κενού στον παιδικό πληθυσμό. Με βάση όσα ανακοινώνονται, ο προβληματισμός μας αφορά το μυκόπλασμα» σημειώνει ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης.
Όπως εξηγεί, έχουν ανακοινωθεί οι γνωστοί ιοί που βρέθηκαν πέρυσι στο επιδημιολογικό προσκήνιο, δηλαδή RSV, αδενοϊοί, γρίπη. Το μυκόπλασμα έχει, όμως, επίσης προηγούμενο στην Κίνα. Πρόκειται για ένα παθογόνο που προκαλεί πνευμονία – ονομάζεται άτυπη ή περιπατητική πνευμονία γιατί έχει μη ειδικά συμπτώματα όπως χαμηλό πυρετό, κόπωση και πονοκέφαλο. «Γενικά θεωρείται μια ήπια πνευμονία, που δεν απαιτεί νοσηλεία. Το γεγονός ότι δηλώνονται κρούσματα σε περισσότερες περιοχές συνηγορεί στη φυσιολογικότητα του φαινομένου, του ξεσπάσματος λόγω του ανοσιακού κενού. Ωστόσο, το μυκόπλασμα έχει μεγάλη αντοχή στα αντιβιοτικά στην Κίνα, και αυτό έχει καταγραφεί τα προηγούμενα χρόνια. Πάντα η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά είναι ένα πρόβλημα» λέει ο κ. Τζανάκης.
Το κακό σενάριο κατά τους ειδικούς είναι το μυκόπλασμα να «ταξιδέψει» και εκτός Κίνας. Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο στελέχη του βακτηρίου να κυκλοφορήσουν σε άλλες χώρες, ωστόσο το πρόβλημα θα είναι η απουσία «όπλων» για την αντιμετώπισή του. «Δυστυχώς έχει αποδειχθεί ότι το μυκόπλασμα έχει αντοχή έως και 90% στα διαθέσιμα φάρμακα, άρα περιορίζει τις θεραπευτικές μας δυνατότητες είτε εδώ είτε στην Κίνα» σημειώνει ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας, Ιωάννης Τσανάκας. Ο ίδιος εκτιμά ως θετικό ότι το κύμα των λοιμώξεων δεν έχει «παρασύρει» άτομα από άλλες ηλικιακές ομάδες, διότι σε μία τέτοια περίπτωση, δηλαδή η εξάπλωση ενός τόσο ανθεκτικού μικροβίου θα αποτελούσε σημαντική απειλή.
