Για τα προβλήματα της ψυχικής υγείας και τις σημαντικότερες δράσεις του υπουργείου Υγείας μίλησε στο zougla.gr η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη.
Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Τα προβλήματα στην ψυχική υγεία είναι καίριας σημασίας για την διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας. Ποιες είναι οι σημαντικότερες δράσεις που υλοποιείτε σε αυτό το πεδίο;
Η τοποθέτησή σας είναι ορθή. Η ψυχική υγεία δεν είναι «πολυτέλεια» αλλά βασική προϋπόθεση για την επίτευξη κοινωνικής συνοχής και για τη διασφάλιση της σωματικής υγείας. Γι’ αυτό η κοινωνία μας δοκιμάστηκε με την πανδημία της covid-19.
Μετά την σαρωτική επίδραση της πανδημίας και τις νέες προκλήσεις που έχουν αναδυθεί (ενεργειακή κρίση, πόλεμος, ακρίβεια) απαντάμε στις αυξημένες ανάγκες των πολιτών για την στήριξη της κοινωνίας και ειδικότερα των ευάλωτων ομάδων με την δημιουργία 106 Κοινοτικών, στην πλειονότητά τους Μονάδων. Με την λειτουργία τους, θα ολοκληρωθεί η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και η αποασυλοποίηση των ψυχικά ασθενών στην πατρίδα μας. Οι Μονάδες υλοποιούνται με πόρους ύψους 55 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ήδη έχουν αδειοδοτηθεί 53 εξ’ αυτών, ενώ άμεσα, εντός του έτους θα ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία για την αδειοδότηση των υπολοίπων 13. Ανάμεσα τους περιλαμβάνονται 8 Μονάδες για την Έγκαιρη Παρέμβαση στην Ψύχωση, που δημιουργούνται στην Αττική, τον Πειραιά, τη Ρόδο, τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Τρίπολη και το Ηράκλειο Κρήτης. Επίσης, θα λειτουργήσουν 6 Κέντρα Ημέρας και 1 Κινητή Μονάδα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Αττική και τα Τρίκαλα. Θα δημιουργηθούν επίσης 3 Ξενώνες για παραβατικούς εφήβους σε Αθήνα, Πειραιά και Μακεδονία και 2 Κέντρα ημέρας για τη στήριξη της οικογένειας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Στον σχεδιασμό μας δίνουμε προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία, που επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργούμε 8 οικοτροφεία στην Αττική, το κέντρο της Αθήνας, την Καστοριά, την Φθιώτιδα, τη Λάρισα, την Ηλεία, την Κέρκυρα και τη Ρόδο, καθώς και 6 Κέντρα Ημέρας και 4 Κινητές Μονάδες για ασθενείς με άνοια και νόσο Alzheimer στην Αττική, τον Πειραιά, την Άρτα, το Ηράκλειο Κρήτης, την Πιερία και την Εύβοια. Για να καλύψουμε άλλες ανάγκες στον γενικό πληθυσμό δημιουργούμε 12 οικοτροφεία και 1 ξενώνα για την υποστήριξη ενηλίκων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές, που θα λειτουργήσουν στην Αττική, τον Πειραιά, το Ρέθυμνο Κρήτης, τη Μεσσηνία, τη Θεσπρωτία και την Μακεδονία. Επίσης θα λειτουργήσουν 6 Κέντρα Ημέρας και 5 Κινητές Μονάδες υποστήριξης ενηλίκων σε Αττική και Μακεδονία, καθώς και 4 Κέντρα Ημέρας για την υποστήριξη εργαζομένων στη Δυτική Αττική, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία.
Ποια μέριμνα λαμβάνετε για την υποστήριξη των ηλικιωμένων που ζουν στην περιφέρεια όπως για παράδειγμα σε νησιά ή ορεινά χωριά;
Βιώνουμε, δυστυχώς, όπως το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου δημογραφικό πρόβλημα. Οι γεννήσεις μειώνονται και το ποσοστό των πολιτών τρίτης ηλικίας αυξάνετα. Μάλιστα, ένα σημαντικό ποσοστό των ηλικιωμένων πολιτών διαβιούν σε απομακρυσμένες περιοχές της νησιωτικής και της ηπειρωτικής Ελλάδας, εκεί όπου υπάρχει έλλειψη δομών.
Επιπλέον οι ηλικιωμένοι συνάνθρωποι μας υπέστησαν ισχυρό πλήγμα από την πανδημία, με την κατάθλιψη, την άνοια, το Alzheimer και τις συναφείς διαταραχές να επιδεινώνονται. Για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών λειτουργούμε ήδη δύο Κέντρα Ημέρας για την αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης. Επιπλέον, έχουμε ξεκινήσει Πρόγραμμα Ψυχογηριατρικής Υποστήριξης, σε συνεργασία με το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε απομακρυσμένες νησιωτικές και ακριτικές περιοχές της χώρας.
Το πρόγραμμα υλοποιείται στα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και σε ορεινούς προορισμούς της ενδοχώρας, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει (πιλοτικά) η λειτουργία Μονάδας Τηλεψυχιατρικής στη Σύμη και το Καστελόριζο και το πρόγραμμα πρόκειται να διευρυνθεί και σε άλλες περιοχές. Στο Καστελόριζο, από τον Μάιο του 2021 έως και τον Σεπτέμβριο του 2022 έχουν ωφεληθεί από την μονάδα Τηλεψυχιατρικής 85 άτομα κι έχουν πραγματοποιηθεί 260 συνεδρίες. Αντίστοιχα στην Σύμη, από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως και τον Σεπτέμβριο του 2022 οι ωφελούμενοι είναι 190 κι έχουν πραγματοποιηθεί 580 συνεδρίες. Στο διάστημα αυτό έχουν πραγματοποιηθεί 7 δράσεις στο Καστελόριζο και 4 δράσεις στη Σύμη που αφορούν και στον γενικό πληθυσμό αλλά και σε στοχευμένες επαγγελματικές και ηλικιακές ομάδες.
Επιπλέον λειτουργούμε την Τηλεφωνική Γραμμή Βοήθειας για την Άνοια 1102 που απευθύνεται σε άτομα με άνοια, τους φροντιστές και επαγγελματίες υγείας, η οποία μέχρι σήμερα, έχει υποστηρίξει περισσότερους από 21.000 συμπολίτες μας. Επίσης, μετά την νομοθετική μεταρρύθμιση που μας παρέχει τη δυνατότητα να δημιουργούμε δομές σε συνεργασία με άλλους φορείς όπως την τοπική Αυτοδιοίκηση, και την Εκκλησία, δημιουργούμε νέες δομές για την στήριξη των συμπολιτών μας με ήπια γνωστική διαταραχή, όπως είναι το Κέντρο γεροντολογίας και προνοιακής υποστήριξης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Άγιος Πορφύριος», στο Δέλησι Βοιωτίας.
Οι υγειονομικοί σήκωσαν ένα δυσανάλογο φορτίο στην πανδημία, ενώ εξακολουθούν να δίνουν μάχες με την γρίπη, τις άλλες ιώσεις, τα οξέα και χρόνια προβλήματα υγείας των ασθενών. Πώς τους στηρίζετε;
Δεν θα τα είχαμε καταφέρει δίχως την αυταπάρνηση, την αδιάκοπη προσφορά των υγειονομικών μας. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι έρευνα του καθηγητή ψυχιατρικής Νικόλαου Σμυρνή στο νοσοκομείο «Αττικόν» αποτύπωσε τον εξουθενωτικό φόρτο εργασίας, το άγχος και τον φόβο από την αυξημένη έκθεση στον ιό και την μεγάλη πίεση, που βίωσαν οι υγειονομικοί. Στα ευρήματα καταγράφηκαν υψηλά ποσοστά αγωνίας (11.1%), κατάθλιψης (23.3%), αυπνίας, σωματοποίησης του άγχους, ιδεοψυχαναγκαστικών συμπτωμάτων και διαταραχής μετατραυματικού στρες. Για την στήριξη των υγειονομικών και όσων επλήγησαν από τον κορωνοϊό υλοποιήσαμε το πρόγραμμα «Κανένας Μόνος στην Πανδημία», και δημιουργούμε Κέντρα Ημέρας Στήριξης των εργαζομένων.
Επιπλέον προσφέρουμε ψυχολογική υποστήριξη του υγειονομικού προσωπικού, στο πλαίσιο της λειτουργίας της Εθνικής Δωρεάν Γραμμής 10306, που έχει ήδη δεχτεί (συνολικά) περισσότερες από 545.000 κλήσεις και παρέχουμε προγράμματα υποστήριξης μέσα στα νοσοκομεία, για τους αφανείς ήρωες της πρώτης γραμμής. Τέλος ενισχύουμε το ΕΣΥ με προσλήψεις και αφού θεσμοθετήσαμε την ειδικότητα του νοσηλευτή ψυχικής υγείας, προχωρήσαμε στην πρόσληψη 215 νοσηλευτών για την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
