Ζήσης Ψάλλας
Όταν τα κύτταρα προετοιμάζονται να διαιρεθούν, το DNA τους τυλίγεται σφιχτά γύρω από πρωτεΐνες για να σχηματίσει χρωμοσώματα που παρέχουν δομή και υποστήριξη για το γενετικό υλικό. Στα άκρα αυτών των χρωμοσωμάτων υπάρχουν επαναλαμβανόμενες επεκτάσεις του DNA που ονομάζονται τελομερή και σχηματίζουν ένα προστατευτικό κάλυμμα για την πρόληψη της βλάβης στο γενετικό υλικό.
Ωστόσο, τα τελομερή μικραίνουν κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται. Αυτό σημαίνει ότι καθώς τα κύτταρα διαιρούνται όλο και περισσότερο καθώς γερνάτε, τα τελομερή γίνονται πιο κοντά και είναι πιο πιθανό να χάσουν την ικανότητά τους να προστατεύουν το DNA σας.
Τα κύτταρα αποφεύγουν να γίνουν καρκινικά όταν τα τελομερή τους γίνονται πολύ κοντά αφού διαιρεθούν πολλές φορές και πιθανώς να προκαλέσουν ζημιά στην πορεία, μπαίνοντας σε μια κατάσταση που μοιάζει με «ζόμπι» και εμποδίζει τη διαίρεση των κυττάρων μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται κυτταρική γήρανση.
Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν εάν μια άμεση βλάβη στα τελομερή μπορεί να είναι αρκετή για να πυροδοτήσει τη γήρανση και να δημιουργήσει κύτταρα ζόμπι. Διαπιστώθηκε ότι η άμεση βλάβη στα τελομερή ήταν αρκετή για να γίνουν τα κύτταρα ζόμπι, ακόμη και όταν τα προστατευτικά καλύμματα δεν είχαν κοντύνει.
Τα τελομερή μειώνονται με την ηλικία και περιορίζουν το πόσες φορές μπορεί να διαιρεθεί ένα κύτταρο δίνοντας το σήμα στα κύτταρα να γίνουν «ζόμπι» όταν φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο μήκος. Όμως η περίσσεια ελεύθερων ριζών που παράγονται τόσο από φυσιολογικές σωματικές διεργασίες όσο και από την έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο καπνός του τσιγάρου μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση που ονομάζεται οξειδωτικό στρες και μπορεί να επιταχύνει τη βράχυνση των τελομερών. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει πρόωρα τη γήρανση και να συμβάλει σε ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Η μελέτη αποκαλύπτει ότι τα τελομερή δεν χρησιμεύουν μόνο ως δείκτες που υποδεικνύουν ότι ένα κύτταρο έχει διαιρεθεί ήδη πολλές φορές, αλλά και ως προειδοποιητικά σήματα για επιβλαβή επίπεδα οξειδωτικού στρες. Η σχετιζόμενη με την ηλικία βράχυνση των τελομερών δεν πυροδοτεί μόνο τη γήρανση. Η βλάβη των τελομερών είναι επίσης αρκετή για να μετατρέψει ένα κύτταρο σε «ζόμπι».
