Θάνος Ξυδόπουλος
Το αίμα είναι κόκκινο και δεν υπάρχει καμία συζήτηση για αυτό, σωστά; Όχι πάντα. Το αίμα στις φλέβες φαίνεται μπλε. Αυτό συμβαίνει επειδή το αίμα στις φλέβες περιέχει λιγότερο οξυγόνο από το αίμα στις αρτηρίες. Υπάρχουν και κάποιες σπάνιες παθήσεις που μπορεί πράγματι να προκαλέσουν μπλε χρώμα του αίματος όπως η μεθαιμοσφαιριναιμία.
Υπό κανονικές συνθήκες, η αιμοσφαιρίνη που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρει οξυγόνο στο σώμα σας και το παρέχει στους ιστούς που το χρειάζονται. Στην ανθρώπινη αιμοσφαιρίνη, υπάρχει μια ένωση που ονομάζεται αίμη και μεταφέρει τον σίδηρο σε κατάσταση Fe3+. Αλλά σε μια παραλλαγή της αιμοσφαιρίνης που ονομάζεται μεθαιμοσφαιρίνη, ο σίδηρος μεταφέρεται σε σιδηρούχα Fe2+ κατάσταση η οποία δεν είναι σε θέση να συνδεθεί με το οξυγόνο.Η έλλειψη περιεκτικότητας σε οξυγόνο οδηγεί σε κυάνωση.
Η οικογένεια Fugate, ή οι «μπλε άνθρωποι του Κεντάκι» είναι ένα καλό παράδειγμα εκείνων που επηρεάζονται από γενετικές παραλλαγές που οδηγούν σε μεθαιμοσφαιριναιμία. Πρόκειται για μια οικογένεια με παραλλαγή γονιδίου που προκαλεί υψηλά επίπεδα μεθαιμοσφαιρίνης. Καθώς η οικογένεια αυξανόταν σε αριθμό σε μια τόσο απομακρυσμένη τοποθεσία, οι γάμοι μεταξύ ξαδέρφων έγιναν ολοένα και πιο συνηθισμένοι, περιορίζοντας τη γενετική δεξαμενή -αυτό οδήγησε στο υπολειπόμενο γονίδιο του «γαλάζιου αίματος» να συνεχίσει να περνάει από τις γενιές.
Η κυάνωση που παρατηρείται στην οικογένεια Fugate μπορεί επίσης να προκληθεί από φάρμακα. Για παράδειγμα, το New England Journal of Medicine ανέφερε την περίπτωση μιας 25χρονης γυναίκας που εμφάνισε μεθαιμοσφαιριναιμία μετά από τοπική λήψη βενζοκαΐνης για πονόδοντο. Αυτή η «επίκτητη» μεθαιμοσφαιριναιμία είναι μια σπάνια επιπλοκή που συνήθως υποχωρεί από μόνη της.
Σε ζώα όπως τα καβούρια, το μπλε χρώμα του αίματος προκαλείται από μια αναπνευστική χρωστική ουσία που περιέχει χαλκό ως βασικό στοιχείο αντί για σίδηρο. Αν κοιτάξουμε περαιτέρω στο ζωικό βασίλειο, μπορούμε να βρούμε παραδείγματα πράσινου αίματος σε γαιοσκώληκες και δέρματα, μωβ αίματος σε βραχιόποδα, ακόμη και καθαρό αίμα στα ψάρια του πάγου, όλα λόγω της διακύμανσης της αιμοσφαιρίνης και των αναπνευστικών χρωστικών.
