Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Τα αντιικά φάρμακα κατα του κορωνοϊού, που αναπτύχθηκαν από αμερικανικές εταιρείες, υπόσχονται να αλλάξουν τον αγώνα κατά της πανδημίας. Ωστόσο, ακόμη και όταν ορισμένες χώρες αρχίζουν να χρησιμοποιούν τα πολυαναμενόμενα φάρμακα, άλλες έχουν εγείρει ανησυχίες ότι οι ελλείψεις και το κατασκευαστικό χάος θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν την παγκόσμια προσφορά.
«Έχουμε ενημερωθεί ότι δεν υπάρχει επαρκής εφοδιασμός για να διασφαλιστεί η πρόσβαση του κόσμου σε αυτά τα φάρμακα», δήλωσε ο υπουργός Υγείας της Κολομβίας Fernando Ruiz. Πρόσθεσε ότι είχε «πολλές ανησυχίες» πως η παγκόσμια πρόσβαση στα χάπια θα κατέληγε να αντικατοπτρίζει τις ελλείψεις εμβολίων.
Ο Ruiz έχει βάσιμους λόγους να φοβάται. Οι πλουσιότερες χώρες έχουν ήδη αγοράσει μεγάλο μέρος της προμήθειας των φαρμάκων που αναμένεται να είναι διαθέσιμα το πρώτο εξάμηνο του 2022. Η αποτελεσματική χρήση των χαπιών τα οποία περιλαμβάνουν το Paxlovid της Pfizer και το Molnupiravir της Merck, που αναπτύχθηκε από κοινού με τη Ridgeback Biotherapeutics και το Πανεπιστήμιο Emory – απαιτεί επίσης πρόσβαση σε τεστ για τον κορωνοϊό, τα οποία παραμένουν δυσεύρετα σε πολλά μέρη.
Ωστόσο, ορισμένα σημάδια υποδεικνύουν ότι η διανομή των φαρμάκων – τα οποία αποδείχθηκε σε μελέτες ότι είναι αποτελεσματικά στη μείωση του κινδύνου νοσηλείας και θανάτου – θα μπορούσε να εκτελεστεί πολύ διαφορετικά από ότι για τα εμβόλια. Οι γενόσημες εκδόσεις κυκλοφορούν ήδη στα ράφια των φαρμακείων στην Ινδία και το Μπαγκλαντές, και τόσο η Pfizer όσο και η Merck έχουν συνάψει συμφωνίες για να μοιραστούν την άδεια για τα φάρμακα.
«Μοιάζει περισσότερο με την Άγρια Δύση παρά με το ότι έγινε με τα εμβόλια», δήλωσε η Andrea Taylor, η οποία συνεργάζεται με μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο Duke και παρακολουθει τις πρώιμες παραγγελίες για τα χάπια. Στα αρχικά στάδια, τουλάχιστον, η ανισότητα είναι πιθανό να συνεχιστεί. Μια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που εκπονήθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα προειδοποιεί για «υψηλό κίνδυνο ελλείψεων» του Paxlovid για χώρες χαμηλού και χαμηλού μεσαίου εισοδήματος έως ότου οι γενικές εκδόσεις γίνουν πιο ευρέως διαθέσιμες, το οποιο είναι πιθανό να γίνει το δεύτερο εξάμηνο του 2022 . Αν υπάρχουν ελλείψεις, θα ήταν «ακριβώς ότι έχουμε μόλις περάσει με τα εμβόλια», δήλωσε ο Peter Maybarduk της ομάδας υπεράσπισης Public Citizen. «Αυτό είναι μια παρωδία».
Ενώ τα εμβόλια κατά του κορονοϊού λειτουργούν για τη δημιουργία ανοσίας πριν από τη μόλυνση, οι αντιικές θεραπείες όπως το Paxlovid και το molnupiravir συνταγογραφούνται για χρήση αμέσως μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Και τα δύο έχουν έγκριση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, αλλά δεδομένα που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο έδειξαν ότι το Molnupiravir ήταν λιγότερο αποτελεσματικό από οτι είχαν προβλέψει οι αρχικές κλινικές δοκιμές, μειώνοντας τον κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου μόνο κατά 30%, αν χορηγηθεί εντός πέντε ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Το αντιιικό φάρμακο της Pfizer βρέθηκε ότι μειώνει τις νοσηλείες και τους θανάτους κατά 88 % στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Σε αντίθεση με άλλες θεραπείες για το κορωνοϊό που πρέπει να χορηγούνται ενδοφλεβίως, το Paxlovid και το Molnupiravir είναι χάπια. Για το Paxlovid, ένα μόνο πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει 30 χάπια, ενώ το Μolnupiravir απαιτεί 40. Οι θεραπείες χρησιμοποιούν τεχνολογία μικρών μορίων, πολύ πιο εύκολη στην αναπαραγωγή από την τεχνολογία που απαιτείται για τα εμβόλια. «Οποιοσδήποτε αξιοπρεπής κατασκευαστής φαρμάκων μπορεί να τα καταφέρει», είπε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Pfizer, Albert Bourla, για το Paxlovid σε ένα συνέδριο για την υγειονομική περίθαλψη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Η Pfizer και η Merck συμφώνησαν πέρυσι να μοιραστούν τις άδειες για τα φάρμακά τους με την – υποστηριζόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη – Medicine Patent Pool (MPP), έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που στοχεύει στη βελτίωση της πρόσβασης σε φάρμακα, καθώς και με συγκεκριμένους παραγωγούς – κάτι που δεν έχει γίνει για κανένα εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, μέχρι στιγμής. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, κάθε εταιρεία θα επιτρέπει σε γενόσημες εκδόσεις των φαρμάκων να καλύπτουν περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού, με την Pfizer και τη Merck να διατηρούν τον έλεγχο της αγοράς για χώρες υψηλού και ανώτερου μεσαίου εισοδήματος.
Οι γενόσημες εκδόσεις του φαρμάκου όχι μόνο θα βοηθούσαν την παραγωγή, αλλά πιθανότατα θα ήταν και φθηνότερες. Στις πρώτες συμφωνίες που έγιναν με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Merck πούλησε το Μolnupiravir για 712 δολάρια για ένα κύκλο θεραπείας, η Pfizer πούλησε το Paxlovid για 530 δολάρια. Ο Brook Baker, καθηγητής Νομικής στο Northeastern University, που παρακολουθεί τις φαρμακευτικές συμφωνίες, εκτιμά ότι τα γενόσημα του Μolnupiravir θα μπορούσαν να πωληθούν για μόλις 10 δολάρια, ανά θεραπεία.
Αν και οι συμφωνίες αυτες είναι φιλόδοξες, δεν θα οδηγήσουν αμέσως σε μια έκρηξη παραγωγής. Οι παραγωγοί φαρμάκων θα χρειαστούν χρόνο για να καταρτίσουν σχέδια παραγωγής και οι θεραπείες θα υπόκεινται σε ρυθμιστική έγκριση. Οι πλούσιες χώρες αγοράζουν τις πρώτες παρτίδες χαπιών από την Pfizer και τη Merck. Μέχρι στιγμής, δώδεκα χώρες έχουν κάνει συμφωνίες για την αγορά του Paxlovid, σύμφωνα με την έρευνα του Duke. Οι συμφωνίες περιλαμβάνουν πωλήσεις περισσότερων από 26 εκατομμυρίων κύκλων θεραπείας, συμπεριλαμβανομένων 20 εκατομμυρίων κύκλων που προορίζονται για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες πλήρωσαν πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια για τα φάρμακα.
Η Pfizer αναμένει να παράγει μόλις 30 εκατομμύρια κύκλους συνολικά μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2022 και 120 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων Kit Longley. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν 10 εκατομμύρια θεραπείες μέχρι τον Ιούνιο και άλλα 10 εκατομμύρια μέχρι τον Σεπτέμβριο, είπε ο Longley. Η Merck έχει δει, μεχρι στιγμής, τον μικρότερο αριθμό παραγγελιών – περίπου 8,6 εκατομμύρια κύκλους από 15 χώρες – συμπεριλαμβανομένων 12 χωρών υψηλού και τριών χωρών μεσαίου εισοδήματος. Η εταιρεία στοχεύει να παράγει μόλις 30 εκατομμύρια κύκλους μέχρι το τέλος του έτους.
Τόσο η Pfizer όσο και η Merck βρίσκονται σε συνομιλίες με μεγαλύτερους αγοραστές όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, με περισσότερες παραγγελίες να βρίσκονται σε φάση υλοποίησης. Γενόσημες εκδόσεις και των δύο φαρμάκων είναι ήδη διαθέσιμες στη Νότια Ασία, όπου ορισμένοι κατασκευαστές έχουν εργαστεί εκτός της διαδικασίας MPP. Τουλάχιστον 13 φαρμακευτικές εταιρείες στην Ινδία έχουν λάβει έγκριση προκειμένου να παράγουν τη δική τους εκδοχή του Μolnupiravir, με αρκετές ήδη στην αγορά, ενώ δύο εταιρείες του Μπαγκλαντές μέχρι στιγμής παράγουν τη δική τους εκδοχή του Paxlovid.
Οι δύο χώρες έχουν εδραιωμένους φαρμακευτικούς τομείς που συχνά παράγουν γενόσημα φάρμακα. Προς το παρόν ομως, οι τιμές μπορεί να είναι απαγορευτικές: Ένας κύκλος μιας γενικής έκδοσης του molnupiravir στην Ινδία μπορεί να κοστίσει λιγότερο από 30 δολάρια, αλλά τα δύο διαθέσιμα γενόσημα Paxlovid στο Μπαγκλαντές είναι σημαντικά πιο ακριβά, πλησιάζοντας τα 200 δολαρια.
Δυστυχώς, το κόστος δεν είναι το μόνο θέμα. Ο γενικός ελεγκτής φαρμάκων της Ινδίας είπε ότι υπήρχαν «μεγάλες ανησυχίες για την ασφάλεια» σχετικά με το Μolnupiravir, συμπεριλαμβανομένων πιθανών επιπλοκών εγκυμοσύνης και γαλουχίας. «Δεν πρόκειται μόνο για το υψηλό εισόδημα έναντι του μεσαίου εισοδήματος έναντι του χαμηλού εισοδήματος», δήλωσε η Leena Menghaney, περιφερειακή επικεφαλής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Νότια Ασία. «Πρόκειται για πλούσιους εναντίον φτωχών ανθρώπων».
Πολλές ομάδες έχουν παρέμβει για να διασφαλίσουν ότι οι χώρες χαμηλού εισοδήματος θα λάβουν δόσεις των αντιικών φαρμάκων. Το Ίδρυμα Gates ανακοίνωσε πέρυσι ότι είχε δεσμεύσει έως και 120 εκατομμύρια δολάρια για να διαθέσει το Μolnupiravir σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η Αφρικανική Ένωση δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με την Pfizer για πρόσβαση στο Paxlovid. Υπάρχουν επίσης νομικές κινήσεις στη Χιλή από ομάδες φαρμακοποιών και ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό για να υποχρεώσουν την κυβέρνηση να εκδώσει υποχρεωτική άδεια για το φάρμακο της Pfizer.
Ο John McGrath, επικεφαλής της εξωτερικής παραγωγής και προμήθειας της Merck, είπε ότι η εταιρεία έχει στόχο να διασφαλίσει ότι το φάρμακο θα κυκλοφορήσει σε όλες τις χώρες. «Όταν ξεκινήσαμε, είμασταν μαρτυρες της επανάληψης του εθνικισμού των εμβολίων», είπε ο McGrath. «Προσπαθήσαμε να το αποφύγουμε και πραγματικά εξετάσαμε το πώς μπορούμε να υλοποιήσουμε την παγκόσμια προσφορά αυτού του προϊόντος όσο το δυνατόν γρηγορότερα», πρόσθεσε.
Ωστόσο, οι εταιρείες φαρμάκων θα διατηρήσουν τον έλεγχο της προσφοράς σε χώρες ανώτερου και μεσαίου εισοδήματος που δεν καλύπτονται από την άδεια MPP, συμπεριλαμβανομένων πολλών χωρων της Λατινικής Αμερικής. Οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης ότι η έλλειψη τεστ σε ορισμένες χώρες θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην κυκλοφορία των φαρμάκων. Η μοντελοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας υπολόγισε ότι 6 στα 7 κρούσματα του κορωνοϊού στην Αφρική δεν ανιχνεύονται, σε μεγάλο βαθμό λόγω έλλειψης προσφοράς και ζήτησης για τεστ.
Τόσο η Pfizer όσο και η Merck δοκιμάζουν τώρα εάν οι θεραπείες θα μπορούσαν να ληφθούν προληπτικά μετά από πιθανή έκθεση στον ιό. Εάν ναι, τα χάπια θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διακοπή της συμπτωματικής νόσου. Αυτό θα μείωνε την ανάγκη για τεστ, λένε οι ειδικοί. Θα αυξήσει επίσης τη ζήτηση για τις θεραπείες.
Πηγη: The Washington Post
