Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Μια νέα έρευνα δείχνει ότι ο καπνός απο την καύση ξύλου είναι πολύ πιο σημαντικό καρκινογόνο από τα καυσαέρια των οχημάτων. Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH) που υπάρχουν στα μικροσκοπικά σωματίδια ρύπανσης, είναι προϊόντα καύσης και είναι γνωστό ότι έχουν καρκινογόνες δράσεις. Μια νέα μελέτη εξέτασε τις πηγές των PAH και διαπίστωσε ότι η καύση ξύλου παράγει περισσότερους από ότι το καύσιμο ντίζελ ή τη βενζίνη που χρησιμοποιούνται στην κίνηση των οχημάτων στις πόλεις.
Η ανάλυση έγινε στην Αθήνα και οι ερευνητές ήταν ξεκάθαροι ότι δεν επρόκειτο για μια ασυνήθιστη περίπτωση. Σύμφωνα με τα ευρήματα, υποστηρίζουν ότι η καύση ξύλου στο σπίτι είναι ένα σημαντικό ζήτημα για την ποιότητα του αέρα των πόλεων σε όλη την Ευρώπη και ότι η υπερβολική έκθεση στον καπνό του ξύλου θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
«Η Αθήνα δεν αποτελεί εξαίρεση – είναι πιο αντιπροσωπευτική ενός κανόνα», είπε ο Αθανάσιος Νένες, του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας στην Πάτρα, και στην École Polytechnique Fédérale de Lausanne της Ελβετίας – μέλος της ομάδας που διεξήγαγε τη νέα μελέτη. Απο τη μία πλευρά, είναι: «Ω, Θεέ μου, αυτό είναι τρομακτικό», δήλωσε ο Νένες. «Αλλά από την άλλη, δείχνει πως υπάρχει κάτι που πραγματικά μπορούν να κάνουν οι πολίτες, προκειμένου να να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο, χωρίς υπερβολική προσπάθεια. Βασικά σταματάμε να καίμε ξύλα. Αυτή είναι η ουσία», συμπλήρωσε.
Μία παρόμοια έρευνα που δημοσιεύτηκε τον περασμένο χρόνο έδειξε ότι η οικιακή καύση ξύλου είναι η μοναδική μεγαλύτερη πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης με μικρά σωματίδια στο Ηνωμένο Βασίλειο και παράγει τρεις φορές περισσότερη από ότι η οδική κυκλοφορία, παρά το γεγονός ότι μόλις το 8% του πληθυσμού χρησιμοποιεί καυστήρες ξύλου.
Ακόμη και οι νέες σόμπες ξύλου που πληρούν τα πρότυπα «οικολογικού σχεδιασμού» εξακολουθούν να εκπέμπουν 750 φορές περισσότερη ρύπανση από μικροσκοπικά σωματίδια, από ότι ένα σύγχρονο φορτηγό μεγάλων διαστάσεων. Οι καυστήρες ξύλου τριπλασιάζουν επίσης το επίπεδο επιβλαβούς ρύπανσης μέσα στα σπίτια και θα πρέπει να πωλούνται με προειδοποίηση για την υγεία, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Η νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Atmospheric Chemistry and Physics, πήρε δείγματα αέρα στην Αθήνα, κάθε μέρα για ένα χρόνο. Αυτά αναλύθηκαν για 31 PAH και ένα ευρύ φάσμα άλλων χημικών δεικτών.
Συγκεκριμένες ενώσεις συνδέονται με διαφορετικές πηγές ρύπανσης και αυτές επέτρεψαν στους επιστήμονες να υπολογίσουν την αναλογία των PAH που παράγονται από τη κάθε πηγή. Διαπίστωσαν ότι το 31% των ετήσιων PAH προέρχονταν από καύση ξύλου, κυρίως το χειμώνα, το 33% από ντίζελ και πετρέλαιο και το 29% από τη βενζίνη.
Ορισμένοι PAH είναι πιο καρκινογόνοι από άλλους, ωστόσο, και όταν αυτό ελήφθη υπόψη, το ποσοστό του κινδύνου καρκίνου για τους ανθρώπους ως αποτέλεσμα της καύσης ξύλου, αυξήθηκε στο 43%, για το ντίζελ και το πετρέλαιο στο 36% και τη βενζίνη στο 17%. «Γνωρίζουμε ότι ο καπνός από την καύση ξύλου είναι πολύ πιο τοξικός από άλλους τύπους σωματιδίων», είπε ο Νένες και τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ξεκάθαρα την καύση ξύλου ως τον κύριο παράγοντα μακροπρόθεσμου κινδύνου αναπτυξης καρκίνου.
Το επίπεδο της ρύπανσης με PAH στην Αθήνα ήταν της ίδιας τάξης μεγέθους με αυτό που βρέθηκε σε μελέτες άλλων ευρωπαϊκών και βορειοαμερικανικών πόλεων – είπαν οι ερευνητές – με πολύ υψηλότερα επίπεδα να αναφέρονται συνήθως σε πόλεις της Κίνας.
Η μέση ετήσια συγκέντρωση των PAH στη μελέτη της Αθήνας ήταν κάτω από τα όρια της ΕΕ αλλά διπλάσια από το επίπεδο αναφοράς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Με βάση τα δεδομένα του ΠΟΥ, οι PAH στην Αθήνα αναμένεται να προκαλέσουν 5 επιπλέον περιπτώσεις καρκίνου για κάθε 100.000 άτομα, ανέφεραν οι ερευνητές.
«Δεδομένης της έκθεσης σε καρκινογόνα λόγω της εκτεταμένης χρήσης της καύσης ξύλου σε όλη την Ευρώπη, π.χ. σε Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο, απαιτούνται άμεσες ευρωπαϊκές ενέργειες και πολιτικές που να στοχεύουν στη ρύθμιση των εκπομπών καύσης ξύλου – και να μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη για τη δημόσια υγεία», δήλωσαν οι υπεύθυνοι της μελέτης .
Σύμφωνα με τον κ. Νένε, οι PAH δεν ήταν το μόνο καρκινογόνο που εντόπισαν στον καπνό από καύση ξύλου καθώς υπάρχουν επίσης πολλές άλλες ενώσεις που βλάπτουν την υγεία. «Ο καπνός του ξύλου είναι ιδιαίτερα ισχυρό καρκινογόνο αλλά προκαλεί όλων των ειδών αλλες ασθένειες μέσω οξειδωτικού στρες, το οποίο οδηγεί σε καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά, παχυσαρκία, πρόωρη γήρανση, διαβήτη – οτιδήποτε έχει να κάνει με φλεγμονή στο σώμα. Έτσι, γενικά, ανησυχώ πολύ για την καύση ξύλων», κατέληξε ο ίδιος.
Ο Gary Fuller στο Imperial College του Λονδίνου, ο οποίος δεν ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας, είπε: «Τείνουμε να πιστεύουμε ότι η καύση ξύλου είναι κατά κάποιο τρόπο αβλαβής, επειδή το ξύλο είναι ένα φυσικό προϊόν. Αυτές οι μετρήσεις μας υπενθυμίζουν ότι η καύση ξύλου δεν απαλλάσσεται από σοβαρή ρύπανση. Τα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου για τις εκπομπές βενζοπυρενίου, ενός από τους κύριους PAH, δείχνουν μια αύξηση 16% από το 2000 και μετά, λόγω της οικιακής καύσης ξυλείας».
Η καθηγήτρια Alison Tomlin στο Πανεπιστήμιο του Λίντς, στο Ηνωμένο Βασίλειο, είπε ότι η μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα μειώσει την έκθεση σε PAH από την κυκλοφορία. «Ωστόσο, εάν δεν αναπτυχθούν κατάλληλες μέθοδοι μετριασμού για τη μείωση των εκπομπών PAH από οικιακούς καυστήρες και λέβητες ξύλου, θα συνεχίσουν να αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία», πρόσθεσε.
Η μελέτη της Αθήνας έδειξε ότι μεγάλο μέρος της έκθεσης σε PAH συνέβη τις χειμερινές ημέρες με ήπιας έντασης άνεμο και χωρίς βροχή, που σημαίνει ότι ο καπνός από καύση ξύλου δεν διασκορπίστηκε. Η Tomlin είπε ότι η εφαρμογή «ημερών χωρίς καύσεις», σε τέτοιες μέρες θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο βραχυπρόθεσμο μέτρο. «Ωστόσο, η επιβολή μιας τέτοιας πολιτικής, ή ακόμη και ευρύτεροι περιορισμοί στην καύση ξύλου σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, θα μπορούσε να είναι δύσκολη», πρόσθεσε.
Νωρίτερα τον Δεκέμβριο, το δημοτικό συμβούλιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία ανακοίνωσε επιδοτήσεις έως και 2.000 ευρώ, για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αντικαταστήσουν τις ξυλόσομπες και τα τζάκια τους, προκειμένου να καθαρίσουν τον αέρα της πόλης.
Μια προηγούμενη έρευνα από τον Νένε και τους συνεργάτες του, διαπίστωσε ότι ο καπνός από καύση ξύλου που εκπέμπεται τη νύχτα οξειδώνεται σε επιβλαβείς ενώσεις πολύ πιο γρήγορα από ότι αναμενόταν. Αυτό σημαίνει ότι η ρύπανση γίνεται πιο επικίνδυνη για την υγεία όσο είναι ακόμα συγκεντρωμένη κοντά στην πηγή, αντί να οξειδώνεται σε λίγες μέρες – καθώς διασκορπίζεται.
Πηγή: The Guardian
