Ο στιγμιαίος καφές αποτελεί ένα από τα πιο αγαπημένα ροφήματα. Είτε ζεστός είτε frappe είναι συνυφασμένος με την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων. Πέρα όμως από τη συναισθηματική μας σχέση με το στιγμιαίο καφέ φαίνεται ότι συνδέεται και με την καλή μας υγεία. Γνωρίζουμε ότι αποτελεί μια σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών συστατικών. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα χλωρογενικά οξέα, που ανήκουν στην «οικογένεια» των πολυφαινολών και ασκούν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προστατεύοντας τον οργανισμό από την επιβλαβή δράση των ελευθέρων ριζών. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης νοσημάτων που συνδέονται με το οξειδωτικό στρες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο σακχαρώδης διαβήτης, ενώ διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι τα αντιοξειδωτικά του καφέ πιθανόν να συνδέονται με την πρόληψη εκφυλιστικών νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος Parkinson και Alzheimer.
Ωστόσο, παρά την ύπαρξη αρκετών βιβλιογραφικών αναφορών σχετικά με την επίδραση της κατανάλωσης καφέ στην υγεία, παραμένει άγνωστο ποια είναι η πραγματική επίδρασή του στην αγγειακή δομή και λειτουργία. Κυρίως γιατί δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου δεδομένα αναφορικά με τις διαφορετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει στην πίεση, δομή και λειτουργία των αγγείων ευρέως διαδεδομένοι στη χώρα μας τύποι καφέ, όπως ο στιγμιαίος καφές.
Προς την κατεύθυνση αυτή έλαβε τα τελευταία χρόνια χώρα μία πολύ σημαντική μελέτη στην Ελλάδα σε σχέση με την επίδραση του στιγμιαίου καφέ στην υγεία μας και πιο συγκεκριμένα στο καρδιαγγειακό μας σύστημα. Πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες από την Μονάδα Καρδιαγγειακής Πρόληψης & ¨Έρευνας, την Κλινική του Εργαστήριο Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρική Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον καθηγητή Παθολογικής Φυσιολογίας, της Ιατρικής Σχολής Αθηνών κύριο Αθανάσιο Πρωτογέρου. Σύμφωνα με τους ερευνητές σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν:
α. Η διερεύνηση της πιθανής σχέσης της μακροχρόνιας κατανάλωσης στιγμιαίου καφέ στην αγγειακή δομή και λειτουργία (αγγειακή γήρανση, σκλήρυνση, αθηρωμάτωση, υπερτροφία), και
β. Η διερεύνηση της σχέσης της μακροχρόνιας κατανάλωσης στιγμιαίου καφέ με την αρτηριακή πίεση,σε ένα μεγάλο δείγμα ενήλικων υγιών ατόμων και ατόμων με παράγοντες κινδύνου που επιταχύνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Συμμετείχαν 1041 άτομα (άνδρες και γυναίκες) με μέσο όρο ηλικίας τα 50 έτη, είτε υγιή με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (1 στους 2 είχε υπέρταση) είτε άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (με ή χωρίς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου), τα οποία είχαν συχνή καθημερινή μακροχρόνια κατανάλωση στιγμιαίου καφέ (κατά μέσο όρο περίπου 0,5 φλιτζάνι/ημέρα, με εύρος κατανάλωσης έως και 11 φλιτζάνια/ημέρα και πιο συχνή κατανάλωση στα 1-2 φλιτζάνια/ημέρα). Μελετήθηκαν 30 αρτηριακά σημεία με εργαστηριακούς δείκτες που καταγράφουν σκλήρυνση (γήρανση), υπερτροφία, αθηρωματικές πλάκες (δηλαδή σχεδόν το σύνολο των δυνητικών αρτηριακών βλαβών). Επίσης, πραγματοποιήθηκε ενδελεχής διατροφική αξιολόγηση από εξειδικευμένους επιστήμονες. Από τη διατροφική αξιολόγηση εκτιμήθηκαν η συνολική ενεργειακή πρόσληψη και η πρόσληψη μακροθρεπτικών και πληθώρας μικροθρεπτικών συστατικών.
Από τα αποτελέσματα της μελέτης προέκυψαν πολύ σημαντικά δεδομένα σε σχέση με τα οφέλη του στιγμιαίου καφέ για το καρδιαγγειακό μας σύστημα. Όπως ο καθηγητής κύριος Πρωτογέρου επισημαίνει «από τα ευρήματα φάνηκε ότι συνολικά η καθημερινή κατά μέσο όρο 1-2 φλιτζάνια/ημέρα μακροχρόνια κατανάλωση στιγμιαίου καφέ είναι όχι μόνο ασφαλής για τα αγγεία μας αλλά έχει δυνητικά ευεργετική σχέση με την αρτηριακή λειτουργία και όχι επιβλαβή».
Πιο συγκεκριμένα προέκυψε ότι σε υγιή άτομα (άνδρες και γυναίκες) με ηλικία κατά μέσο όρο τα 50 έτη, φαινομενικά υγιή με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και σε άτομα με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (με ή χωρίς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου), η καθημερινή, μακροχρόνια κατανάλωση στιγμιαίου καφέ:
Σχετίζεται με πιο ελαστικές αρτηρίες, δηλαδή έχει πιθανή ευεργετική επίδραση στα αγγεία καθυστερώντας την αρτηριακή γήρανση (αρτηριοσκλήρυνση). Δεν σχετίζεται ούτε αρνητικά ούτε θετικά με την αρτηριακή πίεση και μεταβολές σε ανακλώμενα κύματα πίεσης, δηλαδή έχει πιθανότατα ουδέτερη επίδραση στην αρτηριακή υπέρταση και είναι ασφαλής η κατανάλωση σε υπερτασικά άτομα – μέσα στο εύρος καθημερινή χρήσης του δείγματος μας.
Δεν σχετίζεται ούτε αρνητικά ούτε θετικά με μεταβολές στο πάχος τοιχώματος της καρωτίδας (ΙΜΤ), δηλαδή έχει ουδέτερη επίδραση στην αγγειακή λειτουργία ως προς αυτή την αγγειακή παράμετρο (υπερτροφία – αθηρωμάτωση).
Τα αποτελέσματα της μελέτης ανακοινώθηκαν στο 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρυνσης και από αυτά φαίνεται ότι η κατανάλωση στιγμιαίου καφέ σχετίζεται ευεργετικά με τις ελαστικές ιδιότητες της καρωτίδας και επέφερε σημαντικά οφέλη στη λειτουργικότητα των αγγείων. Το εύρημα αυτό έρχεται σε συμφωνία με τις διαθέσιμες επιδημιολογικές μελέτες παρατήρησης που συσχετίζουν την μακροχρόνια καθημερινή χρήση του καφέ με μεγαλύτερη επιβίωση.
Πηγή
Ε. Μπασδέκη, Χ. Τσιριμιάγκου, Α. Κυριαζοπούλου-Κοροβέση, Χ. Χαιριστανίδου, Α. Αργύρης, Κ. Καράτζη, Α. Πρωτογέρου, Η κατανάλωση στιγμιαίου καφέ συσχετίζεται με αυξημένη ελαστικότητα στην καρωτίδα σε άτομα υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, Journal of Atherosclerosis Prevention and Treatment, Abstracts 9th Νational Congress of the Hellenic Atherosclerosis Society, December 3 – 5, 2020
