Μια άρση των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας Covid-19 λόγω της εορταστικής περιόδου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα αύξηση των νοσηλειών σε περίπου τρεις εβδομάδες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νόσων (ECDC), το οποίο εξέδωσε σχετική αξιολόγηση για τον «Κίνδυνο μετάδοσης της Covid-19 που σχετίζεται με την εορταστική περίοδο στο τέλος του έτους».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ECDC, «όσο νωρίτερα αρθούν τα μέτρα, τόσο μεγαλύτερη και πιο γρήγορη μπορεί να είναι η αύξηση στους αριθμούς κρουσμάτων, εισαγωγών στα νοσοκομεία και θανάτων», προκαλώντας πρόσθετη πίεση στα συστήματα υγείας.
Από την άλλη, επισημαίνει ένα αντίστροφο πρόβλημα, «την πιθανότητα ότι η χαλάρωση των μέτρων αργότερα, πιο κοντά στην κορύφωση της εορταστικής περιόδου, ιδίως των περιορισμών στις μετακινήσεις, μπορεί να οδηγήσει σε συνωστισμό των ταξιδιωτών σε μέσα μεταφοράς και επίσης να μην επιτρέψει στα άτομα να αυτο-απομονωθούν, προτού συναντήσουν συγγενείς και φίλους».
Λόγω και της «πανδημικής κόπωσης» (που ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «μειωμένη διάθεση να τηρηθούν τα συνιστώμενα προστατευτικά μέτρα»), η οποία έχει παρατηρηθεί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, το ECDC επισημαίνει ότι «άσχετα αν μια ευρωπαϊκή χώρα βρίσκεται σε σοβαρή ή όχι επιδημιολογική κατάσταση, υπάρχει απειλή ότι θα υπάρξουν αυξήσεις στα κρούσματα Covid-19 και πιθανώς στις σχετιζόμενες εισαγωγές στα νοσοκομεία και στους θανάτους στη διάρκεια ή μετά την εορταστική περίοδο στο τέλος του έτους».
Εν κατακλείδι, τονίζει το ECDC, «η πιθανότητα λοίμωξης με τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 στη διάρκεια των επερχόμενων γιορτών θεωρείται πολύ υψηλή για το γενικό πληθυσμό και για τα ιατρικώς ευπαθή άτομα». Το ECDC αναφέρει ότι «οι γιορτές στο τέλος του έτους παραδοσιακά σχετίζονται με δραστηριότητες όπως οι κοινωνικές συναθροίσεις, τα ψώνια και τα ταξίδια, που όλα αποτελούν πρόσθετους κινδύνους για πιο έντονη μετάδοση του SARS-CoV-2. Ένας επιβαρυντικός παράγοντας είναιι οι αναφορές περί πανδημικής κόπωσης».
Προβλέψεις του μοντέλου
Όπως εκτιμά η έκθεση ρίσκου (με ημερομηνία 4 Δεκεμβρίου), «η πολύ πρόωρη άρση των μέτρων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση κρουσμάτων και νοσηλειών και αυτή η αύξηση θα είναι ιδιαίτερα γρήγορη, αν τα μέτρα αρθούν απότομα».
Σύμφωνα με το μοντέλο του ECDC, αν τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν τον Οκτώβριο ή το Νοέμβριο, αρθούν πλήρως στις 7 Δεκεμβρίου, προβλέπεται αύξηση κρουσμάτων και εισαγωγών στο νοσοκομεία πριν τις 24 Δεκεμβρίου, ενώ αν αρθούν στις 21 Δεκεμβρίου, η αύξηση αυτή μπορεί να συμβεί από την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου του 2021.
Το ECDC τείνει «η άρση των μέτρων να γίνει με στοχευμένο, αναλογικό και συντονισμένο τρόπο, σύμφωνα με την επικρατούσα επιδημιολογική κατάσταση και την ευπάθεια του πληθυσμού». Επίσης επισημαίνει ότι τις τελευταίες εβδομάδες έχει παρατηρηθεί κάποια σταθεροποίηση ή μείωση στα κρούσματα, το δείκτη θετικότητας των τεστ και στις εισαγωγές στα νοσοκομεία ή στις ΜΕΘ, αλλά οι δείκτες παραμένουν υψηλοί, πράγμα που δείχνει ότι η μετάδοση της Covid-19 είναι ακόμη εξαπλωμένη στην Ευρώπη. Επιπλέον, τα κρούσματα μεταξύ των ηλικιωμένων, καθώς επίσης τα ποσοστά γεμάτων κλινών σε νοσοκομεία και ΜΕΘ, καθώς και οι θάνατοι, αυξάνονται ακόμη ή παραμένουν υψηλά σε πολλές χώρες.
Ακόμη, το ECDC επισημαίνει ότι κατά το πρώτο ανοιξιάτικο επιδημικό κύμα οι διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως τα χειμερινά σπορ, αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα για υπερμετάδοση του κορωνοϊού, ιδίως στα χιονοδρομικά κέντρα και πέριξ αυτών.
Γενικότερα, οι χώροι συνάθροισης κατά τις γιορτές «έχει δειχθεί ότι δρουν ως δυνητικοί ενισχυτές των λοιμώξεων που μεταδίδονται μέσω στενής επαφής, λόγω της ανάμιξης ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες». Κάτι που πιο πρόσφατα επιβεβαιώθηκε κατά τους εορτασμούς της Ημέρας των Ευχαριστιών σε Καναδά και ΗΠΑ.
Το ECDC αναγνωρίζει ότι «οι αρχές θα πρέπει να κάνουν ένα συμβιβασμό ανάμεσα σε αυτό που είναι ουσιαστικά ένας επιδημιολογικός κίνδυνος και στον κοινωνικό-οικονομικό κίνδυνο», ισορροπώντας ανάμεσα σε δυνητικά συγκρουόμενα μηνύματα: από τη μία υπέρ της χαλάρωσης των μέτρων λόγω γιορτών και, από την άλλη, υπέρ της διατήρησης περιορισμών που θα μειώνουν τον επιδημιολογικό κίνδυνο. Σε κάθε περίπτωση, τονίζει, «τα νέα μέτρα θα πρέπει να εξηγηθούν με σαφήνεια και να δικαιολογηθούν στον πληθυσμό, με αναφορά στην πιθανή διάρκεια τους».
Συστάσεις του ECDC
Το ECDC συνιστά εν μέσω των γιορτών:
• Μείωση των ταξιδιών και των κοινωνικών δραστηριοτήτων στις πραγματικά σημαντικές. Τα ταξίδια για να επισκεφθεί κανείς την οικογένεια του στις γιορτές, ενέχουν κινδύνους να κολλήσει τον ιό και να τον μεταδώσει.
• Στην λήψη πρόσθετων μέτρων προφύλαξης πριν τη συνάντηση με την οικογένεια και με φίλους, π.χ. με αυτο-απομόνωση εκ των προτέρων για μερικές μέρες (σε διαφορετικό σπίτι).
• Ο αριθμός των συμμετεχόντων σε εορταστικές συναθροίσεις πρέπει να είναι περιορισμένος. Εναλλακτικές λύσεις μπορούν να επιδιωχθούν, όπως η δημιουργία μίας μόνο μικρής κοινωνικής «φυσαλίδας» πριν τις γιορτές (επαφές μόνο με τους ίδιους ανθρώπους που όλοι τηρούν τις προφυλάξεις) ή καταφυγή απλώς στις online επαφές μέσω διαδικτύου.
• Συνειδητοποίηση ότι μια εορταστική συνάντηση μπορεί να μολύνει άλλους και να πυροδοτήσει μια αλυσίδα που θα οδηγήσει κάποιους να αρρωστήσουν σοβαρά από Covid-19 ή να πεθάνουν.
• Οι άνθρωποι με θετικό τεστ κορονοϊού (μοριακό ή rapid-αντιγόνου) και εκείνοι χωρίς τεστ αλλά με ύποπτα συμπτώματα, οπωσδήποτε δεν πρέπει να έχουν κοινωνικές επαφές μέσα στις γιορτές.
• Οι όποιες μετακινήσεις και επαφές εν μέσω εορτών πρέπει να συνοδεύονται από τήρηση των αποστάσεων ενάμισι έως δύο μέτρων, χρήση μάσκας και πλύσιμο των χεριών, καθώς επίσης μείωση στο ελάχιστο του χρόνου παραμονής σε εσωτερικούς χώρους, ενώ οι πολυσύχναστοι χώροι πρέπει να αποφεύγονται.
• Οι κλειστοί χώροι πρέπει να αερίζονται καλά με φρέσκο αέρα, παρά το χειμώνα.
Επιμέλεια: Χρήστος Μαζάνης
