Ο πόνος στον ώμο είναι ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και μπορεί να καταστήσει δυσλειτουργικό όλο το χέρι, κάνοντας την εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων σχεδόν αδύνατη.
Οι ώμοι μας είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς, καθώς αναλαμβάνουν να κάνουν το μεγαλύτερο έργο στις περιστροφικές κινήσεις των χεριών. Ο πόνος στον ώμο μπορεί να υπάρχει σε ηρεμία, να εμφανίζεται με τις κινήσεις, να επιδεινώνεται τη νύχτα ή να είναι συνεχόμενος και να συνοδεύεται από αστάθεια, δυσκαμψία ή και μυϊκή αδυναμία, εξηγεί ο κ. Αναστάσιος Δεληγεώργης, Aναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, Eξειδικευμένος ορθοπαιδικός χειρουργός γόνατος, ώμου & ισχίου, Πιστοποιημένος Αθλητίατρος από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, ().
Παράγοντες κινδύνου
Η ηλικία και το φύλο αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του πόνου στον ώμο. Αυξάνεται με την ηλικία λόγω της εμφάνισης εκφυλιστικών αλλοιώσεων, ενώ εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες από τους άνδρες.
Καθημερινές δραστηριότητες που σχετίζονται με αυξημένες πιέσεις ή με επαναλαμβανόμενη κίνηση, ιδίως κινήσεις πάνω από το ύψος του ώμου, κατά τη διάρκεια της εργασίας (π.χ. χειρισμός κομπρεσέρ) ή μιας αθλητικής δραστηριότητας (π.χ. βόλεϊ, μπάσκετ, ρίψη ακοντίου) σχετίζονται συχνότερα με την εμφάνιση του πόνου.
Αιτίες
Ο πόνος οφείλεται σε παθήσεις και τραυματισμούς της άρθρωσης του ώμου που μπορεί να αφορούν τα οστά, τους χόνδρους ή τα παρακείμενα μαλακά μόρια (τένοντες, μύες, νεύρα). Πιο σπάνια, μπορεί να οφείλεται σε πάθηση άλλου σημείου του σώματος (π.χ. πίεση νεύρου στην αυχενική σπονδυλική στήλη) που να αντανακλά στον ώμο.
Οι πιο συχνές αιτίες είναι :
- Η Αρθρίτιδα (οστεορθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα)
- Η Τενοντίτιδα (φλεγμονή του τένοντα)
- Η Ρήξη τένοντα
- Το Εξάρθρημα (αστάθεια ώμου)
- Τα Κατάγματα
- Οι Παθήσεις της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
- Οι Φλεγμονές
- Η Συμφυτική θυλακίτιδα γνωστή και ως «Σύνδρομο παγωμένου ώμου» (εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες >40ετών)
- Η Ασβεστοποιός τενοντίτιδα
- Τα Σύνδρομα πρόσκρουσης
- Οι Τραυματικές κακώσεις
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση ενώ μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες, μαγνητική ή και αξονική τομογραφία, που μπορούν να βοηθήσουν στην ακριβή διάγνωση.
Απαραίτητη είναι η άμεση αντιμετώπιση και θεραπεία, γιατί αλλιώς ο πόνος και τα συναφή προβλήματα στην κίνηση του ώμου μπορούν να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Συντηρητική αντιμετώπιση
Κατ’ αρχάς τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά με:
- ξεκούραση του ώμου και σε κάποιες περιπτώσεις, χρήση κηδεμόνα που ακινητοποιεί το χέρι και κατ’ επέκταση και τον ώμο
- χρήση κρύων επιθεμάτων (παγοθεραπεία) και σπανιότερα ζεστών, στην πάσχουσα περιοχή
- χορήγηση παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, αλλά και ενδοαρθρικές ή περιαρθρικές εγχύσεις με υαλουρονικό οξύ ή και κορτιζόνη
Ταυτόχρονα, μπορεί να εφαρμοστεί ένα στοχευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και μυϊκής ενδυνάμωσης, με σκοπό τη βελτίωση του εύρους κίνησης και την καλύτερη σταθεροποίηση του ώμου. Συνδυαστικά, σε συγκεκριμένες παθήσεις, μπορεί να βοηθήσουν οι βιολογικές θεραπείες από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, όπως το PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) ή τα βλαστοκύτταρα, διευκρινίζει ο κ. Δεληγεώργης.
Αρθροσκόπηση
Στις περιπτώσεις που αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση, έχει θέση η αρθροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, που επιτρέπει να διαγνώσουμε και να θεραπεύσουμε τα προβλήματα του ώμου, χωρίς νοσηλεία του ασθενούς. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός, εισάγοντας στο δέρμα του ώμου μέσω μικρών οπών (3-5 χιλιοστών) το αρθροσκόπιο, το οποίο φέρει μια μικροσκοπική κάμερα υψηλής ανάλυσης, μπορεί:
- να εξετάσει προσεκτικά το εσωτερικό της άρθρωσης (του ώμου) και να διαγνώσει με μεγάλη ακρίβεια τις όποιες βλάβες, ακόμα και τις πολύ μικρές, και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία
- να επιδιορθώσει τις βλάβες με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένων, πολύ λεπτών εργαλείων και εμφυτεύσιμων αδρανών υλικών, όπως ράμματα και άγκυρες
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αρθροσκόπηση διαρκεί περίπου μία ώρα και ο ασθενής επιστρέφει την ίδια ημέρα σπίτι του. Διαφορετικές αρθροσκοπικές τεχνικές εφαρμόζονται ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της βλάβης. Όταν αυτές δεν βοηθούν, τότε τη λύση δίνει η αρθροπλαστική ελάχιστης επεμβατικότητας.
Αρθροπλαστική Ελάχιστης Επεμβατικότητας (M.I.S.)
Η αρθροπλαστική είναι μια χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης των κατεστραμμένων επιφανειών της άρθρωσης του ώμου με εμφυτεύματα πολύ ανθεκτικά και συμβατά με τον οργανισμό. Οι κύριοι τύποι αρθροπλαστικής είναι: η ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση όλης της άρθρωσης του ώμου με τεχνητή), η μερική αρθροπλαστική (αντικατάσταση μέρους της άρθρωσης) και η ανάστροφη (reverse) ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση όλης της άρθρωσης με ειδική πρόθεση με αναστροφή της φυσιολογικής ανατομίας του ώμου λόγω ανεπάρκειας του τενοντίου πετάλου).
Οι νεότερες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές με μικρότερες τομές σε συνδυασμό με τη χρήση πρωτοκόλλων ταχείας αποκατάστασης (fast track) προσφέρουν καλύτερο και γρηγορότερο αποτέλεσμα από τις παραδοσιακές μεθόδους.
Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί λίγες ώρες μετά το χειρουργείο, μόλις περάσει η επήρεια της αναισθησίας, με άμεση ανάκτηση της κινητικότητας της άρθρωσης, και να επιστρέψει στο σπίτι του μετά από 1 ημέρα, πάντα ανάλογα με την κλινική του κατάσταση και το ιστορικό υγείας του, καταλήγει ο κ. Δεληγεώργης.
Φυσικοθεραπεία
Η θεραπεία είτε συντηρητική είτε επεμβατική συμπληρώνεται σχεδόν πάντα με πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει σκοπό την ανάκτηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης του ώμου και την ενδυνάμωση των μυών. Ο χρόνος της αποκατάστασης εξαρτάται από τη βαρύτητα των βλαβών και τις λειτουργικές απαιτήσεις του ασθενούς.
