Σχεδόν 422 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο πάσχουν από διαβήτη, αριθμός τετραπλάσιος σε σχέση με το 1980, με τη χρόνια νόσο να έχει λάβει «τεράστιες διαστάσεις» καθώς η προέλασή της συνδέεται κυρίως με την αυξανόμενη μάστιγα της παχυσαρκίας, επισημαίνει η πρώτη παγκόσμια έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που δημοσιεύεται σήμερα στην επιθεώρηση The Lancet.
Ενόψει της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας, ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι ο διαβήτης γίνεται γρήγορα «μείζον πρόβλημα για τις φτωχές χώρες» και ένα «καθοριστικό ζήτημα για την παγκόσμια δημόσια υγεία».
«Ο διαβήτης προελαύνει. Δεν είναι πλέον μια νόσος κατά κύριο λόγο των πλούσιων χωρών. Ο διαβήτης αυξάνεται ασταμάτητα παντού, πιο έντονα στις χώρες μεσαίου εισοδήματος. Αν θέλουμε να σημειώσουμε πρόοδο στην προσπάθειά μας να σταματήσουμε την διάδοση του διαβήτη, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την καθημερινότητά μας: να τρώμε υγιεινά, να αθλούμαστε, να αποφεύγουμε την πρόσληψη υπερβολικού βάρους», τονίζει η γενική διευθύντρια του ΠΟΥ Μάργκαρετ Τσαν στον πρόλογο της έρευνας.
Σε παγκόσμια κλίμακα, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι 422 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο ζούσαν με διαβήτη το 2014, σε σχέση με 108 εκατομμύρια το 1980.
Ο διαβήτης τύπου 2, ή μη-ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης, είναι η συχνότερη μορφή διαβήτη στους ενήλικες. Οι ασθενείς μπορούν να ελέγχουν τη νόσο με φάρμακα και προσεκτική διατροφή. Ωστόσο η ασθένεια μπορεί να τους ταλαιπωρεί σε όλη τους τη ζωή, ενώ συχνά αποτελεί κύρια αιτία τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας, οξέος καρδιακού επεισοδίου, εγκεφαλικού και ακρωτηριασμού των κάτω άκρων.
Παχυσαρκία, ο κύριος παράγοντας επικινδυνότητας
«Η παχυσαρκία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για τον διαβήτη τύπου 2 και οι προσπάθειές μας για τον έλεγχο της αύξησής της μέχρι τώρα δεν έχουν αποδειχθεί επιτυχείς», γράφει ο Ματζίντ Ετζατί, καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου και επικεφαλής της μελέτης.
Η νόσος πλήττει το 8,5% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με το 1980, λόγω της αύξησης των επικίνδυνων παραγόντων όπως τα παραπανίσια κιλά και η παχυσαρκία.
Τα κρούσματα διαβήτη είναι πιο συχνά στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Τα ποσοστά της νόσου αυξήθηκαν σημαντικά σε πολλές χώρες μικρού και μεσαίου εισοδήματος, ανάμεσά τους η Κίνα, η Ινδία, η Ινδονησία, το Πακιστάν, η Αίγυπτος, το Μεξικό. Η συχνότητα της νόσου υπερδιπλασιάστηκε στους άνδρες στην Κίνα και την Ινδία μεταξύ 1980 και 2014.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης του διαβήτη καταγράφονται στα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού και ακολουθούν η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία.
Περισσότεροι από τους μισούς διαβητικούς στον κόσμο κατοικούν στη νοτιοανατολική Ασία και στην περιοχή του Ειρηνικού όπου οι διατροφικές συνήθειες άλλαξαν πολύ τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι μισοί διαβητικοί ενήλικες το 2014 ζούσαν σε πέντε χώρες: Κίνα, Ινδία, ΗΠΑ, Βραζιλία, Ινδονησία.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η βορειοδυτική Ευρώπη έχει τα μικρότερα ποσοστά διαβήτη. Ωστόσο σε καμία χώρα δεν διαπιστώθηκε μεγάλη μείωση των κρουσμάτων διαβήτη.
Το 2012, ο διαβήτης αποτέλεσε αιτία θανάτου για 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως, στους οποίους πρέπει να προστεθούν 2,2 εκατομμύρια θάνατοι που προκλήθηκαν από ασθένειες οι οποίες έχουν σχέση με τον διαβήτη, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό σε 3,7 εκατομμύρια.
Η μελέτη του ΠΟΥ καταγγέλλει «τις σημαντικές οικονομικές απώλειες» εξαιτίας του διαβήτη, ταυτόχρονα για τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο και για τα συστήματα υγειονομικής ασφάλισης.
Ο διαβήτης είναι σοβαρή χρόνια νόσος που εκδηλώνεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει επαρκώς ινσουλίνη (την ορμόνη που ρυθμίζει τη συγκέντρωση του ζαχάρου στο αίμα) ή όταν ο οργανισμός δεν χρησιμοποιεί σωστά την ινσουλίνη που παράγει.
Μπορούν να ανατραπούν οι παρούσες τάσεις
Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει «το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος του διαβήτη» αλλά και «την δυνατότητα να ανατραπούν οι παρούσες τάσεις». Επιμένει στην ανάγκη να αποθαρρύνεται η κατανάλωση καπνού και τροφίμων βλαβερών για την υγεία, όπως τα τρόφιμα, ποτά, αναψυκτικά με μεγάλη περιεκτικότητα ζάχαρης, καθώς και να ενθαρρύνεται η τακτική σωματική άσκηση.
Ο ΠΟΥ ζητεί από τα κράτη μέλη του να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στον διαβήτη και να καταρτίσουν εθνικά προγράμματα καταπολέμησής του, ώστε να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες θα μπορούν να κάνουν υγιεινές επιλογές και τα συστήματα υγείας να διαγιγνώσκουν τον διαβήτη, να χορηγούν τη θεραπεία στους ασθενείς, κυρίως την ινσουλίνη σε προσιτή τιμή.
«Δεν υπάρχει απλή λύση στην καταπολέμηση του διαβήτη», παραδέχεται ο ΠΟΥ, υπογραμμίζοντας ότι «ο καθένας έχει τον ρόλο του».
