Τα υψηλά επίπεδα της ανδρικής σεξουαλικής ορμόνης (τεστοστερόνη) κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στη… διαφθορά.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει μια ομάδα ερευνητών από την Ελβετία, οι οποίοι σε μια πρόσφατη μελέτη τους βρήκαν ότι τα ανθρώπινα όντα μπορεί να έχουν μια φυσική προδιάθεση στη διαφθορά –ακόμη κι αυτοί που είναι ειλικρινείς.
Τα συμπεράσματα της ερευνητικής εργασίας δημοσιεύτηκαν στο Leadership Quarterly.
Οι ειδικοί σε θέματα ανθρώπινης συμπεριφοράς από το πανεπιστήμιο της Λωζάνης θέλησαν να μελετήσουν το περίφημο ρητό του John Dalberg-Acton, που λέει ότι «η εξουσία τείνει διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία, διαφθείρει απόλυτα».
Οι επιστήμονες όρισαν τη διαφθορά ως το σπάσιμο ενός αποδεκτού κοινωνικού συμβολαίου για προσωπική πρόοδο ή κάποια ανταμοιβή.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή οργανωσιακής συμπεριφοράς, Τζον Αντωνάκης, επέλεξαν τυχαία 718 φοιτητές Διοίκησης Επιχειρήσεων για τη μελέτη τους. Ζήτησαν από τους εθελοντές να παίξουν δύο διαφορετικές εκδοχές ενός κλασικού κοινωνικού πειράματος, γνωστό ως «το παιχνίδι του δικτάτορα».
Στην πρώτη παραλλαγή, οι 162 τυχαία επιλεχθέντες φοιτητές πήραν το ρόλο του «ηγέτη» και κάθε ένας από αυτούς είχε από έναν έως τρεις «ακόλουθους».
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έδωσαν στους ηγέτες μια ποσότητα χρημάτων και τους ζήτησαν να τα διανείμουν στην ομάδα τους ίσα ή ανόμοια, όπως ήθελαν.
Όσοι είχαν περισσότερους ακολούθους –άρα και περισσότερη εξουσία- ήταν πιο πιθανό να κρατήσουν μεγαλύτερο μερίδιο για τον εαυτό τους.
Στη δεύτερη παραλλαγή, 240 φοιτητές έπαιξαν το ίδιο παιχνίδι ξανά. Όμως προτού ξεκινήσουν, οι ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα της τεστοστερόνης στον οργανισμό τους και έκαναν και διάφορα ακόμη τεστ προσωπικότητας.
Πριν από το πείραμα, οι φοιτητές ψήφισαν πόσα χρήματα θα θεωρούσαν ως ένα λογικό ποσό για να παρακρατούν οι ηγέτες.
Το αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός «κοινωνικού συμβολαίου». Αν οι «ηγέτες» αποφάσιζαν να σπάσουν αυτόν τον κοινωνικό κανόνα, οι πράξεις τους θα θεωρούνταν σαν αυτές ενός δικτάτορα.
«Περιμένουμε, ότι τα άτομα πρέπει να συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό ως προς το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι ηγέτες, όταν αποκτούν εξουσία» εξήγησε ο καθηγητής και συνέχισε: «Έτσι, μπορούμε να έχουμε ένα σχετικά καλό μέτρο για τη διαφθορά που μετρά το βαθμό κατά τον οποίο οι ηγέτες χρησιμοποιούν την εξουσία τους για προσωπικό όφελος και πώς παραβιάζουν τους κοινωνικούς κανόνες, ως μια λειτουργία της εξουσίας για να επωφελούνται οι ίδιοι, σε βάρος του κοινωνικού καλού».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι παρότι προηγουμένως είχαν συμφωνήσει σε έναν κοινωνικό κανόνα, οι ηγέτες που είχαν τη μεγαλύτερη εξουσία ήταν περισσότερο διεφθαρμένοι, παρακρατώντας μεγαλύτερη ποσότητα των χρημάτων για τον εαυτό τους».
Ακόμη και οι φοιτητές που είχαν υψηλά επίπεδα ειλικρίνειας, βρέθηκε ότι ήταν επιρρεπείς στις επιδράσεις της διαφθοράς.
«Η εξουσία είναι για τους ηγέτες, ότι το αίμα για τα βαμπίρ. Μόλις πάρουν μια γεύση από αυτή, δε μπορούν να την αποχωριστούν. Το γεγονός ότι η εξουσία μπορεί να διαφθείρει είναι πιθανό. Όμως είναι εξίσου πιθανό το γεγονός ότι όσοι είναι διεφθαρμένοι ‘στην καρδιά’ μπορεί να αναζητούν την ‘εξουσία’» πρόσθεσε ο ίδιος.
Τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης έκαναν ακόμη πιο πιθανό το σπάσιμο των κοινωνικών κανόνων από τους ηγέτες –τους ίδιους κανόνες που και οι ίδιοι είχαν βοηθήσει να δημιουργηθούν.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει, ότι τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να συνδέονται με αντικοινωνική συμπεριφορά και εγωκεντρικές τάσεις. Ακόμη, έχουν συνδεθεί με μειωμένη ικανότητα ενσυναίσθησης.
«Όσοι είχαν υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης ‘απενεργοποιούσαν΄ το αίσθημα της συναισθηματικής επίδρασης που θα είχαν οι αποφάσεις τους σε τρίτους και έτειναν να εστιάζουν περισσότερο στο μεγιστοποίηση του δικούς του οφέλους» κατέληξε ο καθηγητής.
