Η πατάτα είναι ένα βασικό τρόφιμο στη διατροφή των περισσότερων χωρών παγκοσμίως. Μπορεί να μαγειρευτεί πολύ εύκολα, με ποικίλους τρόπους και μας δίνει ενέργεια και πολλά θρεπτικά συστατικά. Παρ’ όλα αυτά έχει αντιμετωπιστεί πολλές φορές με καχυποψία από το καταναλωτικό κοινό, ως προς τα οφέλη της στον οργανισμό.
Νέα δεδομένα όμως έρχονται να καταρρίψουν αυτούς τους ισχυρισμούς και να αναδείξουν πολλά από τα συστατικά της πατάτας ως προστατευτικά ενάντια στα καρδιομεταβολικά νοσήματα. Σε αυτά τα νοσήματα ανήκουν τα καρδιαγγειακά και ο διαβήτης, τα οποία αποτελούν σήμερα τη σημαντικότερη αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ).
Μερικοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα για εμφάνιση καρδιομεταβολικών νοσημάτων είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση (υπέρταση), το κακό λιπιδαιμικό προφίλ (δυσλιπιδαιμία), η αυξημένη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος και το αυξημένο σωματικό βάρος. Ας δούμε λοιπόν πώς μπορεί η κατανάλωση πατάτας, στα πλαίσια ενός υγιεινού τρόπου ζωής, να βελτιώσει τις πιθανότητες εμφάνισης των παραπάνω προδιαθεσικών παραγόντων.
Η υπέρταση αφορά σήμερα το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα με μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ένωσης, η πατάτα ως πλούσια φυσική πηγή καλίου με φτωχή περιεκτικότητα σε νάτριο, αποτελεί ιδανικό τρόφιμο για τους υπερτασικούς ασθενείς, οι οποίοι συστήνεται να λαμβάνουν ελάχιστες ποσότητες νατρίου μέσω της διατροφής τους.
Άλλα συστατικά της πατάτας, όπως η βιταμίνη C, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, η νιασίνη, το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Β6 έχουν επίσης συσχετισθεί με μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επίσης, η πρωτεΐνη που περιέχει, περίπου 1,5 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια πατάτας και φαίνεται να έχει παρόμοια βιοχημική δράση με τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης (α-ΜΕΑ), οι οποίοι χορηγούνται ως αντιυπερτασική αγωγή. Ωστόσο, χρειάζονται κλινικές μελέτες για να προβάλλουν τη δράση και τη δοσολογία αυτή και στον ανθρώπινο οργανισμό.
Σχετικά με τη ρύθμιση των λιπιδίων του αίματος, η συνολική διατροφή και ο τρόπος ζωής παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, η πατάτα είναι ένα άλιπο τρόφιμο με σημαντική περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, ιδίως όταν καταναλώνεται με τη φλούδα. Επιπλέον, κάποια είδη πατάτας με έντονο μωβ ή κόκκινο χρώμα, όπως για παράδειγμα η γλυκοπατάτα, φαίνεται να έχουν αντιοξειδωτική δράση και να δρουν προστατευτικά στο σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας.
Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η κατανάλωση πατάτας σχετίζεται και με τη μείωση του κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη. Ωστόσο, αρκετές άλλες έχουν δείξει το αντίθετο αποτέλεσμα. Η απορρόφηση των υδατανθράκων της πατάτας εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο μαγειρέματος. Η βρασμένη, ψημένη ή σε μορφή πουρέ αποφλοιωμένη πατάτα απορροφάται γρηγορότερα από την τηγανισμένη. Ωστόσο, οι πατάτες που έχουν μαγειρευτεί αλλά καταναλώνονται κρύες, όπως σε σαλάτες ή κρύα πιάτα, έχουν υψηλές ποσότητες «ανθεκτικού αμύλου», το οποίο έχει παρόμοια δράση με τις φυτικές ίνες. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο χρόνος απορρόφησής του αμύλου στον εντερικό αυλό και ρυθμίζονται καλύτερα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Θα έχετε ακούσει πολύ κόσμο να λέει την έκφραση «η πατάτα παχαίνει»! Κι όμως, 100 γραμμάρια βρασμένης πατάτας χωρίς τη φλούδα έχουν περίπου 70 θερμίδες, πολύ λιγότερες από τα υπόλοιπα τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια ομάδα, όπως τα ζυμαρικά και το ρύζι (100 γραμμάρια περιέχουν περίπου 100 θερμίδες).
Μόνο όταν η πατάτα καταναλώνεται τηγανισμένη, μπορεί να θεωρηθεί επιβαρυντική θερμιδικά μιας και τα 100 γραμμάρια μπορεί να φτάσουν και τις 300 θερμίδες! Το ίδιο μπορεί να συμβεί όταν οι πατάτες συνοδεύονται από θερμιδογόνα συνοδευτικά ή σάλτσες. Γνωρίζουμε όμως ότι στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητο να καλύπτουν το 45-65% των ημερήσιων ενεργειακών μας αναγκών. Συνεπώς μόνο η συνολική υπερκατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει αύξηση του βάρους και όχι η μεμονωμένη κατανάλωση ενός τροφίμου, όπως η πατάτα.
Πηγή: mednutrition.gr
