Τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα διατροφής, όπως η βιταμίνη Ε, διαφημίζονται ως προστατευτικά για την υγεία και γι’ αυτό τα παίρνουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, όμως μια νέα σουηδική επιστημονική έρευνα έρχεται να αμφισβητήσει -σε ένα τουλάχιστον βαθμό – τις ωφέλειες τους, καθώς έδειξε, ότι οι εν λόγω ουσίες ενισχύουν και επιταχύνουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων σε ποντίκια.
Η διαπίστωση αυτή -κατά τους επιστήμονες- θέτει το κρίσιμο ερώτημα, μήπως τελικά τα αντιοξειδωτικά ενέχουν παραγνωρισμένους κινδύνους και μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Αυτό ισχύει κυρίως για τους ανθρώπους εκείνους που καπνίζουν ή έχουν καρκίνο των πνευμόνων, οι οποίοι, κατά τους ερευνητές, θα πρέπει να το σκεφτούν διπλά προτού πάρουν βιταμίνες και άλλα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μοριακό βιολόγο Μάρτιν Μπέργκο του πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine», σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, το «Science» και το «New Scientist», χορήγησαν στα πειραματόζωα δύο αντιοξειδωτικά, βιταμίνη Ε και N-ακετυλοκυστεϊνη (NAC), τα οποία οδήγησαν στον πρόωρο θάνατο των ζώων λόγω της πολύ ταχύτερης ανάπτυξης των όγκων τους, σε σχέση με όσα ποντίκια δεν είχαν πάρει τις ίδιες ουσίες.
«Τα αντιοξειδωτικά προκάλεσαν τριπλάσια αύξηση στον αριθμό των όγκων και μεγαλύτερη επιθετικότητά τους, με συνέπεια τα αντιοξειδωτικά να οδηγήσουν στο θάνατο των ζώων με διπλάσιο ρυθμό. Όταν χορηγούσαμε μικρή δόση, οι όγκοι αυξάνονταν λίγο και όταν δίναμε μεγάλη δόση, αυξάνονταν πολύ», δήλωσε ο Μπέργκο.
Αλλά και η εργαστηριακή έρευνα με ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα από όγκους του πνεύμονα έδειξε ότι τα αντιοξειδωτικά οδηγούσαν σε ταχύτερο πολλαπλασιασμό αυτών των κυττάρων.
Αν και πρέπει να γίνουν περαιτέρω έρευνες για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα στους ανθρώπους, οι σουηδοί ερευνητές συνέστησαν στους καπνιστές και στους καρκινοπαθείς, καθώς και σε όσους πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, να είναι επιφυλακτικοί με τα αντιοξειδωτικά.
Από την άλλη, δεν είναι σαφές από τη νέα έρευνα, ποιά είναι η επίπτωση των αντιοξειδωτικών σε υγιείς οργανισμούς που δεν έχουν καθόλου καρκινικούς όγκους. Η εικόνα είναι ακόμα συγκεχυμένη και, σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, είναι πιθανό πως τα αντιοξειδωτικά σε πρώτη φάση βοηθούν το σώμα να προστατευτεί από τον καρκίνο, όμως από τη στιγμή που σχηματίζονται οι πρώτοι όγκοι (οι οποίοι πιθανώς δεν έχουν ακόμα διαγνωστεί), τα αντιοξειδωτικά επιταχύνουν την εξέλιξη και εξάπλωση της νόσου.
Το σώμα παράγει τις δικές του αντιοξειδωτικές ουσίες για να εμποδίζει τις βλάβες στο DNA του από τις χημικές ουσίες που λέγονται «ελεύθερες ρίζες». Ο οργανισμός μπορεί επίσης να πάρει πρόσθετα αντιοξειδωτικά μέσω της υγιεινής διατροφής με φρούτα και λαχανικά. Όμως η λήψη αντιοξειδωτικών διατροφικών συμπληρωμάτων και βιταμινών (με χάπια κ.α.) αποτελεί ένα πιο επίμαχο ζήτημα και οι έως τώρα επιστημονικές έρευνες έχουν καταλήξει σε ανάμικτα συμπεράσματα.
Μερικές προηγούμενες μελέτες συμπέραναν, ότι αυτά τα συμπληρώματα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου στους ανθρώπους. Όμως, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα καταλήξει ποιές βιταμίνες μπορεί να ενισχύουν τον καρκίνο και ποιές, αντίθετα, να τον αποτρέπουν. Η νέα σουηδική μελέτη γέρνει πάντως τη ζυγαριά υπέρ όσων υποστηρίζουν, ότι τα αντιοξειδωτικά μπορούν «να γυρίσουν μπούμερανγκ», ιδίως στους ήδη καρκινοπαθείς.
Σύμφωνα με τη σουηδική έρευνα, μπορεί μεν τα αντιοξειδωτικά να προστατεύουν τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες και από τις γενετικές βλάβες, όμως, ταυτόχρονα, προστατεύουν επίσης τα καρκινικά κύτταρα από τις άμυνες του οργανισμού και έτσι τα βοηθούν να αναπτυχθούν. Αυτό συμβαίνει, επειδή τα αντιοξειδωτικά απενεργοποιούν στα καρκινικά κύτταρα το γονίδιο p53, τον θεωρούμενο κυριότερο «φρουρό του γονιδιώματος», η δουλειά του οποίου είναι να καταστρέφει τα κύτταρα με ελαττωματικό DNA.
Στα αντιοξειδωτικά ανήκουν οι βιταμίνες Α, C και E, το βήτα καροτένιο κ.α.
