Δρα περισσότερο ως ορμόνη, αφού είναι πρόδρομος μιας από τις ορμόνες που συμμετέχει στηδιατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων του ασβεστίου και τη ρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της διαφοροποίησης.
Σε ό,τι αφορά στη ρύθμιση των συγκεντρώσεων ασβεστίου και του οστικού μεταβολισμού, η βιταμίνη D αυξάνει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου και την επαναρρόφηση ασβεστίου από το άπω νεφρικό σωληνάριο, με τη βοήθεια της παραθυρεοειδούς ορμόνης. Επιπλέον, η βιταμίνη D φαίνεται να επιδρά επί του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς ρυθμίζει τη λειτουργία των Β και Τ λεμφοκυττάρων.
Ακόμη, η βιταμίνη D μειώνει τον κίνδυνο για πολλούς τύπους καρκίνου, μέσω της αναστολής της καρκινικής αγγειογένεσης και του πολλαπλασιασμού καρκινικών κυττάρων. Τέλος, χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Πολύ καλές πηγές της βιταμίνης D στη διατροφή μας αποτελούν τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η σαρδέλα, το σκουμπρί και τα ιχθυέλαια. Ακόμη, καλή πηγή θεωρείται ο κρόκος αυγών,καθώς επίσης και κάποια εμπλουτισμένα προϊόντα γάλακτος, χυμών φρούτων, μαργαρίνης και δημητριακών.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό της βιταμίνης D προέρχεται από την έκθεση στο ηλιακό φως, καθώς η διαιτητική πρόσληψη καλύπτει μόνο το 5-10% των απαιτήσεων των περισσοτέρων ανθρώπων. Υπό την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας (μήκος κύματος 290-315 nm), η 7-δεϋδροχοληστερόλη που βρίσκεται φυσιολογικά στο δέρμα μετατρέπεται, ύστερα από μια σειρά διεργασιών στο ήπαρ και στους νεφρούς, στην ενεργή μορφή της βιταμίνης D (χοληκαλσιφερόλη). Η σύνθεση της βιταμίνης D εξαρτάται από την εποχή, το γεωγραφικό πλάτος, την ηλικία, το χρώμα του δέρματος, την εθνικότητα, την κάλυψη του δέρματος από ρούχα, τη χρήση αντηλιακών και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Είναι λοιπόν επόμενο να θεωρούμε πως σε μία χώρα σαν την Ελλάδα, που είναι αρκετά ηλιόλουστη, ακόμη και τους χειμερινούς μήνες, είναι αδύνατο να εμφανίζονται παιδιά με ανεπαρκή επίπεδα της βιταμίνης. Ωστόσο, φαίνεται ότι ακόμη και στη χώρα μας,τα παιδιά και οι έφηβοι κατά τους χειμερινούς μήνες εμφανίζουν μειωμένα επίπεδα της βιταμίνης D, σε σύγκριση με τους θερινούς μήνες.
Στα αίτια αυτού του προβλήματος συγκαταλέγονται τα μειωμένα επίπεδα της βιταμίνης D της μητέρας και ο αποκλειστικός θηλασμός, σε συνδυασμό με τη μειωμένη έκθεση του βρέφους στον ήλιο, τη μειωμένη κατανάλωση των πλούσιων σε βιταμίνη D τροφών που αναφέρθηκαν παραπάνω, του σύγχρονου τρόπου ζωής των παιδιών με τις περιορισμένες δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους, η χρήση αντιηλιακών και η αποφυγή του ήλιου, η ατμοσφαιρική ρύπανση στις πόλεις,η δυσαπορρόφηση λόγω ασθενειών, όπως η κοιλιοκάκη και η κυστική ίνωση. Η έλλειψη της βιταμίνης D είναι πολύ επιζήμια.
Στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα, η οποία οφείλεται σε ελλειπή εναπόθεση ασβεστίου στα οστά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μαλακών και στη συνέχεια παραμορφωμένων οστών, αλλά και την ανωμαλία των συζευκτικών χόνδρων. Πέρα όμως από τις σκελετικές παθήσεις, η μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης D συνδέεται με την κακή οδοντική υγεία, αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη αλλεργιών και αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο διαβήτης τύπου Ι και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Ακόμη, η έλλειψη βιταμίνης D στη μητέρα μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην ομαλή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του παιδιού.
Προκειμένου λοιπόν να αποφύγετε όλες αυτές τις βλαβερές συνέπειες για τα παιδιά σας είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές:
– Ενθαρρύνετε το παιδί σας να καταναλώνει λιπαρά ψάρια, που είναι πλούσια σε βιταμίνη D. Προτιμήστε το ψητό ψάρι και όχι το τηγανητό, καθώς το τηγάνισμα μειώνει στο μισό την ποσότητα της βιταμίνης D.
Σε περίπτωση που δεν του αρέσει το ψάρι, μην το πιέζετε συνεχώς, αλλά προσπαθήστε να του προσφέρετε συχνά μέσα στην εβδομάδα ψάρι μέχρι να το αποδεχτεί. Μπορείτε επίσης να του το προσφέρετε με τη μορφή σνακ, π.χ. ένα σάντουιτς με σολομό.
– Η κατανάλωση μουρουνέλαιου δεν συστήνεται, λόγω της μεγάλης δόσης βιταμίνης Α που περιέχει και της πιθανής τοξικότητάς της.
– Είναι καλό να εντάξετε στο διαιτολόγιο του παιδιού σας τα εμπλουτισμένα προϊόντα που αναφέρθηκαν (γάλα, δημητριακά κ.λπ.).
– Διατηρείτε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για το παιδί σας. Φαίνεται ότι τα παιδιά με υψηλό ποσοστό σωματικού λίπους, αποθηκεύουν την βιταμίνη D στον λιπώδη ιστό και την καθιστούν μη βιοδιαθέσιμη.
– Ενθαρρύνετε το παιδί να παίζει έξω τις ηλιόλουστες μέρες και να μην επιδίδεται μόνο σε δραστηριότητες σε κλειστούς χώρους, έτσι ώστε να έρχεται σε επαφή με τον ήλιο. Μην καταφεύγετε σε υπερβολές.
Η υπερέκθεση στον ήλιο, όπως όλοι γνωρίζουμε, έχει βλαβερές συνέπειες. Ωστόσο, 20-30 λεπτά έκθεσης του προσώπου και των χεριών στον ήλιο είναι αρκετά.
– Ο παιδίατρός σας θα συστήσει, σε περίπτωση που κρίνει αναγκαίο, τη χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D σε πρόωρα βρέφη, βρέφη που σιτίζονται αποκλειστικά με μητρικό γάλα και σε μεγαλύτερα παιδιά που πιθανόν το έχουν ανάγκη.
Πηγή: mednutrition.gr
