Οι υπερτασικοί θα πρέπει να παρακολουθούνται από τον γιατρό τους κάθε 3 έως 6 μήνες, ενώ όσοι αντιμετωπίζουν και καρδιαγγειακό κίνδυνο κάθε 2 έως 4
Οκτώ ερωτήσεις και απαντήσεις για κρίσιμα θέματα που αφορούν στην υπέρταση παρουσιάζει με τη βοήθεια των ειδικών το «ΕΘΝΟΣ-Υγεία». Οι σοβαροί κίνδυνοι που απορρέουν από την αυξημένη αρτηριακή πίεση καθιστούν αναγκαία για κάθε ενήλικο την ολοκληρωμένη πληροφόρησή του σχετικά με τα επίπεδα στα οποία θα πρέπει να διατηρείται η πίεση, τους τρόπους αντιμετώπισης της υπέρτασης χωρίς φάρμακα, τις συνθήκες υπό τις οποίες θεωρείται αναγκαία η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής αλλά και τα είδη υπέρτασης.
1 Σε ποια επίπεδα είναι καλό να διατηρείται η αρτηριακή μας πίεση;
Στόχος των γιατρών για κάθε υπερτασικό άτομο είναι η μεγάλη πίεσή τους να μην υπερβαίνει το 14 και η μικρή το 9. Για όσους ανήκουν σε ομάδα υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου ως πίεση-στόχος αναφέρονται το 13 και το 8 αντίστοιχα. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται άτομα που επιβαρύνονται από τρεις επιπρόσθετους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (όπως διαβήτης, χοληστερίνη, κάπνισμα), πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, όσοι έχουν υποστεί κατά το παρελθόν καρδιαγγειακό επεισόδιο ή ασθενείς με ασυμπτωματική βλάβη οργάνων.
2 Υπάρχουν τροφές που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση;
Την αποκατάσταση της αλήθειας στο θέμα αυτό αναλαμβάνει η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης. Η εταιρεία διευκρινίζει ορισμένα στοιχεία ως προς τα πορτοκάλια, το σκόρδο και τον καφέ, τρεις τροφές που θεωρείται από το ευρύ κοινό ότι συνδέονται με την πίεση:
Τα πορτοκάλια δεν αυξάνουν την πίεση. Αντίθετα, περιέχουν κάλιο που είναι χρήσιμο στους υπερτασικούς, ιδίως σε αυτούς που παίρνουν φάρμακα.
Ο καφές μπορεί να προκαλέσει μικρή παροδική αύξηση της πίεσης για 1-3 ώρες. Ομως, άτομα που πίνουν καφέ κάθε μέρα εμφανίζουν «ανοχή» σε αυτήν τη δράση και η πίεση τους δεν επηρεάζεται.
Το σκόρδο περιέχει μια ουσία (αλικίνη) με αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση. Στην πραγματικότητα οι συνέπειες -οφέλη και κίνδυνοι- από τη μακροχρόνια κατανάλωση σκόρδου είναι άγνωστες στους ερευνητές.
3 Μπορεί να αντιμετωπιστεί η υπέρταση χωρίς φάρμακα;
Σύμφωνα με τους ειδικούς η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης είναι απαραίτητη σε κάθε υπερτασικό ακόμη και ως συμπληρωματική αγωγή σε περίπτωση που λαμβάνει φάρμακα.
Στην πλειονότητά τους τα μη φαρμακευτικά μέτρα συνιστούν αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες και στον τρόπο ζωής του ασθενούς:
– Διακοπή του καπνίσματος. Είναι πρωταρχικός στόχος για τους υπερτασικούς ασθενείς. Ο εθισμός στο τσιγάρο είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας κινδύνου για θάνατο, έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο με την υπέρταση.
– Απώλεια βάρους στους υπέρβαρους υπερτασικούς. Ακόμη και η μικρή ελάττωση του σωματικού βάρους -της τάξεως των 5 κιλών- βοηθά τόσο στη μείωση της πίεσης όσο και στην αντιμετώπιση ενισχυτικών παραγόντων όπως η χοληστερίνη και ο σακχαρώδης διαβήτης.
– Σωστή διατροφή. Μια δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς λίπη, δηλαδή όπως εξηγούν οι ειδικοί πλούσια σε κάλιο και ασβέστιο, μειώνει την αρτηριακή πίεση.
– Μειωμένη πρόσληψη αλατιού. Βοηθά κυρίως τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ παράλληλα ενισχύει τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων και ειδικότερα των διουρητικών, των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου και των ανταγωνιστών της αγγειοτασίνης.
– Η περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ.
– Η σωματική άσκηση. Μισή ώρα ποδηλασίας ή έντονου βηματισμού την ημέρα είναι ικανή να αντιμετωπίσει τόσο την υψηλή αρτηριακή πίεση όσο επίσης το σάκχαρο και τη χοληστερίνη.
Μειονέκτημα της μη φαρμακευτικής αντιμετώπισης της υπέρτασης είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, το γεγονός ότι οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις υγιεινές αυτές συνήθειες σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ αποδεικνύονται πιο «πιστοί» στη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής.
4 Πότε θα πρέπει να χορηγείται η φαρμακευτική αγωγή κατά της υπέρτασης;
Την απόφαση για έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας τη λαμβάνει ο γιατρός, αφού πρώτα εκτιμήσει τη συνολική κατάσταση της υγείας του υπερτασικού ασθενή και τον κίνδυνο που αυτός διατρέχει για εκδήλωση καρδιαγγειακού επεισοδίου. Οπως εξηγούν οι ειδικοί συνήθως ακολουθείται το εξής σχήμα: Με αρτηριακή πίεση 13-14 η μεγάλη και 8,5-9 η μικρή συνίσταται αγωγή μόνο σε όσα άτομα διατρέχουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, με πίεση 14-16 η μεγάλη και 9-10 η μικρή συνίσταται αλλαγή τρόπου ζωής, παρακολούθηση και έναρξη θεραπείας αν η υπέρταση επιμένει.
5 Κάθε πότε θα πρέπει να παρακολουθούνται από τον γιατρό οι πάσχοντες από υπέρταση;
Τα άτομα που παρουσιάζουν υπέρταση θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η συστηματική παρακολούθησή τους από θεράποντα ιατρό είναι κάτι απαραίτητο για τη διατήρηση τους σε καλή κατάσταση. Συνήθως η παρακολούθηση ατόμων στα οποία έχει ρυθμιστεί η αρτηριακή πίεση γίνεται κάθε 3-6 μήνες, ενώ άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο θα πρέπει να επισκέπτονται το γιατρό κάθε 2-4 μήνες.
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση της υπέρτασης χορηγείται διά βίου και εφόσον διακοπεί το πρόβλημα επανεμφανίζεται ακόμη και μετά από χρονικό διάστημα μηνών. Για τον λόγο αυτόν το οικογενειακό περιβάλλον θα πρέπει να βοηθήσει τον ασθενή να καταπολεμήσει ενδεχόμενες φοβίες του για τα φάρμακα ή την άρνησή του να επισκεφθεί έναν εξειδικευμένο γιατρό.
6 Τι είναι η δευτεροπαθής υπέρταση;
Ορισμένες φορές η υπέρταση είναι σύμπτωμα άλλης υφιστάμενης νόσου. Στους ενηλίκους, σύμφωνα με τα επιστημονικά στοιχεία, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 5% των υπερτασικών. Οι συχνότερες παθήσεις που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφρική νόσος, η υπνική άπνοια και η νεφραγγειακή υπέρταση λόγω στένωσης νεφρικής αρτηρίας.
Επίσης, η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων -όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα αντισυλληπτικά, η κυκλοσπορίνη, τα αποσυμφορητικά της μύτης ή τα κορτικοειδή- είναι δυνατό να προκαλεί υπέρταση.
7 Τι είναι η επείγουσα υπέρταση;
Με τον όρο αυτό ορίζονται από τους επιστήμονες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κρίνεται απαραίτητη η επείγουσα ιατρική παρέμβαση για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Στις περιπτώσεις αυτές παρατηρείται μεγάλη αύξηση της πίεσης σε συνδυασμό με οξεία βλάβη κάποιου οργάνου, γεγονός που επιβάλλει την εισαγωγή σε νοσοκομείο.
Εφόσον δεν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, η επείγουσα παρέμβαση αποφεύγεται, καθώς η απότομη πτώση της πίεσης είναι επικίνδυνη ειδικά για ηλικιωμένα άτομα και μπορεί να προκαλέσει ισχαιμικό επεισόδιο.
8 Τι είναι η ανθεκτική υπέρταση;
Ανθεκτική ονομάζεται η υπέρταση, όταν αυτή επιμένει παρά την χορήγηση πλήρους δοσολογίας τριών διαφορετικών κατηγοριών φαρμάκων εκ των οποίων η μία είναι τα διουρητικά. Στις περιπτώσεις που εντοπίζεται δύσκολη και ανθεκτική υπέρταση σε ασθενή, τότε εκείνος θα πρέπει να παραπέμπεται σε ειδικά ιατρεία. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης, οι συχνότερες αιτίες αποτυχίας μιας θεραπείας είναι η μη τακτική ή περιστασιακή λήψη των φαρμάκων, η αύξηση του σωματικού βάρους, η κατάχρηση αλκοόλ, η κακή διατροφή, η ανεπαρκής δόση φαρμάκων, η ταυτόχρονη χορήγηση άλλων φαρμάκων τα οποία αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και η υπνική άπνοια.
