Απαντήσεις σε όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για την εξωσωματική γονιμοποίηση δίνει ο μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος κ. Χάρης Χηνιάδης:
Απαντήσεις σε όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για την εξωσωματική γονιμοποίηση δίνει ο μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος κ. Χάρης Χηνιάδης:
Τι εννοούμε όταν λέμε «εξωσωματική γονιμοποίηση»;
Με τον όρο εξωσωματική γονιμοποίηση, ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μία από τις μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν ένα ζευγάρι με πρόβλημα υπογονιμότητας. Ο σωστός όρος είναι υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα «θεραπειών», όπως η σπερματέγχυση, η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, και φυσικά η εξωσωματική γονιμοποίηση. Με την εξωσωματική γονιμοποίηση εννοούμε τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο σε ένα τεχνητό περιβάλλον και όχι μέσα στο σώμα της γυναίκας και συγκεκριμένα στη σάλπιγγα, όπως γίνεται από τη φύση.
Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να καταφύγει στη βοήθεια γυναικολόγου ειδικού στην εξωσωματική γονιμοποίηση;
Eνα ζευγάρι που προσπαθεί να τεκνοποιήσει πρέπει να τα καταφέρει μέσα σε ένα διάστημα 12 μηνών. Oταν μιλάμε για προσπάθεια, εννοούμε ότι και οι δύο σύντροφοι γνωρίζουν πόσο συχνά και κυρίως σε πιο σημείο το κύκλου της γυναίκας πρέπει να κάνουν έρωτα χωρίς προφυλάξεις.
Τι περιλαμβάνει ένας έλεγχος για τη γονιμότητα των δύο συντρόφων;
Κατ’ αρχάς, ο γυναικολόγος παίρνει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους, τους οποίους επίσης καλό θα ήταν να εξετάσει και κλινικά. Απαραίτητο είναι για τη γυναίκα ένα υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, ορμονικός έλεγχος και σαλπιγγογραφία. Ανάλογα με το υπάρχον πρόβλημα και την κρίση του, ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει τη διενέργεια λαπαροσκόπησης ή υστεροσκόπησης. Πρέπει, επίσης, να ελεγχθεί η ποιότητα του σπέρματος του άνδρα με σπερμοδιάγραμμα.
Πώς ξεκινάει μια θεραπεία;
Αφού συλλεχθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες και ο ειδικός καταλήξει στην αναγκαιότητα στης εξωσωματικής γονιμοποίησης καταστρώνεται το λεγόμενο πρωτόκολλο θεραπείας. Την προκαθορισμένη ημέρα του κύκλου, ξεκινάει μια θεραπεία με μία ή και περισσότερες ορμόνες που αποσκοπεί στη διέγερση των ωοθηκών, έτσι ώστε αυτές να αναπτύξουν πολλά ωοθυλάκια και όχι μονάχα ένα όπως συνήθως γίνεται σε έναν φυσιολογικό κύκλο. Με τις ίδιες ορμόνες προετοιμάζεται και το ενδομήτριο να δεχθεί τα μελλοντικά έμβρυα.
Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ασθενούς;
Μετά την πρώτη εβδομάδα η γυναίκα κάνει κάθε 2 μέρες υπερηχογράφημα για έλεγχο του αριθμού και μεγέθους των ωοθυλακίων και του πάχους του ενδομητρίου. Συνήθως, γίνεται και ορμονικός έλεγχος της ωοθηκικής ανταπόκρισης. Αν χρειαστεί, γίνονται οι απαραίτητες αυξομειώσεις στη δόση των ορμονών.
Πότε είναι έτοιμες οι ωοθήκες;
Η επιστημονική ομάδα περιμένει τα ωοθυλάκια, τα οποία περιέχουν τα ωάρια, να φτάσουν ένα κρίσιμο μέγεθος και αριθμό. Πάνω από αυτό θεωρείται ότι είναι ώριμα και έτοιμα για ωοληψία. Ταυτόχρονα, σιγουρεύεται ότι και το ενδομήτριο έχει το κατάλληλο πάχος για την εμβρυομεταφορά. Στη συνέχεια, χορηγείται μία ορμόνη, η οποία προκαλεί την τελική ωρίμανση των ωαρίων και την απελευθέρωσή τους στο υγρό των ωοθυλακίων.
Πότε γίνεται η ωοληψία;
Η ωοληψία γίνεται 36 ώρες μετά την τελική ένεση, τη χοριακή γοναδοτροπίνη. Είναι σημαντικό να είναι η ασθενής εξαιρετικά συνεπής με την τήρηση του προγράμματος καθώς ένα λάθος 2 ή 3 ωρών μπορεί να προκαλέσει αυτόματη ρήξη των ωοθυλακίων, πράγμα που στις περισσότερες περιπτώσεις σημαίνει ότι το τελικό στάδιο της θεραπείας αποτυγχάνει.
Πώς γίνεται η ωοληψία;
Γίνεται υπό άσηπτες συνθήκες και με υπερηχογραφικό έλεγχο. Η γυναίκα περιέρχεται σε κατάσταση -μέθης- που προξενεί αναλγησία. Σε μερικά Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, η ωοληψία γίνεται με γενική αναισθησία. Το υγρό από τα ωοθυλάκια αναρροφάται με μία βελόνα και παραδίδεται στον εμβρυολόγο, ο οποίος με μικροσκόπιο βρίσκει τα ωάρια.
Πώς γίνεται η γονιμοποίηση;
Ο σύζυγος παραδίδει την ίδια μέρα το σπέρμα στον εμβρυολόγο. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται μέσα σε ειδικό θρεπτικό υλικό και κλείνονται μέσα σε επωαστήρες όπου αφήνονται για 24 ώρες. Την επόμενη μέρα, ελέγχεται ο αριθμός των εμβρύων. 24 ώρες μετά, ελέγχεται και η ποιότητα των εμβρύων.
Γονιμοποιούνται όλα τα ωάρια;
Τα ωάρια γονιμοποιούνται σε ένα ποσοστό κοντά στο 66%. Οποιοδήποτε ποσοστό πλησιάζει ή ξεπερνάει τον αριθμό αυτό, είναι ικανοποιητικό. Σημαντικό ρόλο παίζει η ποιότητα του σπέρματος και φυσικά των ωαρίων.
Πότε τοποθετούνται τα έμβρυα στη μήτρα;
Η εβρυομεταφορά γίνεται συνήθως τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα μετά την ωοληψία. Δεν απαιτεί νάρκωση και είναι γενικά μια απλή για την ασθενή διαδικασία. Παραμένει, όμως, η πιο λεπτή στιγμή καθώς τα έμβρυα και το ενδομήτριο είναι πάρα πολύ ευαίσθητα. Μια μέθοδος που βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές στην επιστημονική κοινότητα είναι αυτή της βλαστοκύστης, στην οποία τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα την πέμπτη ή έκτη μέρα μετά την ωοληψία.
Πόσα έμβρυα τοποθετούνται;
Συνήθως, τοποθετούνται δύο έως τρία έμβρυα ή και λιγότερα, αν η ποιότητά τους είναι ικανοποιητική. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη τόσο του ζευγαριού και του γιατρού, μπορούν να μεταφερθούν περισσότερα. Γενικά, ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται τείνει να μειωθεί γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος της πολλαπλής κύησης.
Τι γίνεται με τα έμβρυα που περισσεύουν;
Αν τα έμβρυα που περισσέψουν είναι πολύ καλής ποιότητας, μπορεί να γίνει κατάψυξη και να χρησιμοποιηθούν από το ζευγάρι σε μια μελλοντική προσπάθεια, η οποία δεν θα περιλαμβάνει διέγερση ωοθηκών, ούτε και ωοληψία.
Πότε γίνεται το τεστ κύησης;
Δώδεκα μέρες μετά την εμβρυομεταφορά, γίνεται μία εξέταση κύησης. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, πραγματοποιείται έλεγχος με υπερήχους σε 10 ημέρες για να επιβεβαιωθεί πως όλα πάνε καλά.
Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας;
Τα ποσοστά διαφέρουν σε κάθε Κέντρο Εξωσωματικής. Πολύ σημαντικοί παράγοντες είναι η ηλικία της γυναίκας, τα επίπεδα των ορμονών της και βέβαια το σπέρμα του συζύγου. Σε γενικές γραμμές, το ποσοστό κυμαίνεται στο 45% ή λίγο παραπάνω για τις γυναίκες μέχρι 35 ετών.
