Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) αποτελεί μία από τις σοβαρότερες ασθένειες της εποχής μας καθώς κάθε χρόνο σημειώνονται παγκοσμίως περισσότεροι από τρία εκατομμύρια θάνατοι εξαιτίας της νόσου. Το κάπνισμα αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα για την εμφάνιση της ασθένειας.
Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της μεγάλης πανευρωπαϊκή μελέτη «ERS COPD Audit study», το 7% των ελλήνων ασθενών με Χ.Α.Π. που θα νοσηλευτεί στο νοσοκομείο λόγω παρόξυνση, θα πεθάνει εντός τριών μηνών. Στη μελέτη συμμετείχαν 1.113 ασθενείς από την Ελλάδα οι οποίοι εισήχθησαν στο νοσοκομείο με βαρύ παροξυσμό της νόσου. Από αυτούς το 50% χρειάστηκε παροχή οξυγόνου στο σπίτι, το 29% εισήχθη ξανά σε νοσοκομείο εντός τριμήνου εξαιτίας νέου παροξυσμού, ενώ το 15% χρειάστηκε υποστήριξη της αναπνοής με μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό.
Εξίσου ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία για την εξάπλωση της νόσου παγκοσμίως αφού αποτελεί την 5η αιτία θανάτου και υπολογίζεται ότι θα ανέβει στην 3η έως το 2020. Επιπλέον, εκτιμάται ότι η Χ.Α.Π. μπορεί να οδηγήσει σε συνθήκες αναπηρίας για πολλά χρόνια. Το συνολικό κόστος σε φάρμακα, νοσηλείες και για την αντιμετώπιση της νόσου είναι τεράστιο , ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την κατέταξε ανάμεσα στις πέντε πιο επικίνδυνες αρρώστιες της επόμενης χιλιετίας.
Στην Ελλάδα το 8,4% των ενήλικων καπνιστών πάσχουν από Χ.Α.Π., γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 600.000 Έλληνες νοσούν. Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς δεν γνωρίζουν καν ότι πάσχουν ενώ έχει διαπιστωθεί ότι το 50% των ασθενών συνεχίζουν να καπνίζουν παρά τη διάγνωση της νόσου. Η Χ.Α.Π. εκδηλώνεται με 2,5 φορές μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες.
Τα συμπτώματα της Χ.Α.Π. που είναι βήχας, πτύελα, δύσκολη αναπνοή στην μυϊκή προσπάθεια, μπορεί να οδηγήσουν σε λάθος εκτίμηση της κατάστασης καθώς ο ασθενής θεωρεί ότι πρόκειται για συνέπεια του καπνίσματος και πως οφείλονται στη γήρανση. Αυτό οδηγεί στο να μην επισκέπτονται τον πνευμονολόγο προκειμένου να εξεταστούν και να υποβληθούν σε σπιρομέτρηση, που είναι και η εξέταση που αποκαλύπτει τη νόσο.
Η Χ.Α.Π. αποφράζει τους βρόγχους και καταστρέφει τους ιστούς τους. Οι βλάβες αυτές, από ένα σημείο και έπειτα είναι μη αναστρέψιμες. Δυστυχώς, μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης της αρρώστιας τον χρόνο, κρίσεις που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο.
Αν ο ασθενής συνεχίσει να αγνοεί τα ενοχλητικά συμπτώματα του βήχα, της απόχρεμψης και του εύκολου λαχανιάσματος και να καπνίζει, αφήνει την αρρώστια να εξελιχθεί στην πιο προχωρημένη της μορφή. Σε αυτήν, ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει καθημερινές οικιακές δουλειές, να κοιμηθεί, να μετέχει σε οικογενειακές διασκεδάσεις και να έχει σεξουαλική ζωή. Τελικώς, ο ασθενής καθηλώνεται σε μια αναπηρική μορφή διαβίωσης καθηλωμένος στο σπίτι, απόλυτα εξαρτημένος από την οικογένεια του και από τη λήψη οξυγόνου καθ’ όλο το 24ωρο.
Οι συμβουλές που ακολουθούν, μπορεί να βοηθήσουν στη πρόληψη της εμφάνισης και των συνεπειών της νόσου:
-Οι καπνιστές πάνω από τα τριάντα με ένα έστω από τα συμπτώματα βήχα, απόχρεμψη ή δύσπνοια θα πρέπει να επισκεφθούν το γιατρό τους και να διακόψουν το κάπνισμα.
-Όλοι οι καπνιστές οφείλουν να κάνουν ετήσια σπιρομέτρηση (ειδική εξέταση διαγνωστική της Χ.Α.Π.).
-Τέλος, οι πάσχοντες πρέπει να μπουν σε ειδικό πρόγραμμα θεραπείας και αποφυγής παραγόντων κινδύνου.
