Το στρες που βιώνει μια γενιά μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα τους… απογόνους της. Όμως, όπως αναφέρουν ερευνητές, μπορεί ακόμη και να «περάσει» συγκεκριμένα οφέλη στις μελλοντικές γενιές.
Έρευνες έχουν δείξει, ότι στους ανθρώπους τα τραύματα της παιδικής ηλικίας μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχιατρικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη στην ενήλικη ζωή.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ακόμη, ότι οι απόγονοι ανθρώπων που έχουν βιώσει τραύματα στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, μπορεί επίσης να βιώσουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
«Μας ενδιέφεραν οι επιδράσεις του τραυματικού στρες και δείξαμε ότι μπορεί να είναι πολλές και κυρίως αρνητικές» ανέφερε η Isabelle Mansuy από το πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και συνέχισε: «Θέλαμε να δούμε αν υπάρχουν και θετικές επιδράσεις που θα μπορούσαν να ‘κληροδοτηθούν’ στους απογόνους».
Στο πλαίσιο της έρευνάς τους, οι ερευνητές μελέτησαν τις επιδράσεις του στρες σε θηλυκά ποντίκια και στα μικρά τους. Οι ερευνητές χώριζαν επανειλημμένα και απρόβλεπτα τα θηλυκά ποντίκια από τα νεογνά τους για δύο εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια αυτών των χωρισμών, προκαλούσαν στρες στα θηλυκά ποντίκια είτε περιορίζοντάς τα, είτε αναγκάζοντάς τα να κολυμπήσουν. Στη συνέχεια, επανένωναν τις μαμάδες με τα αρσενικά μικρά τους και τα άφηναν υπό τη φροντίδα των στρεσαρισμένων μαμάδων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι οι απόγονοι αυτών των αρσενικών τα πήγαιναν καλύτερα σε τεστ συμπεριφοράς, που τους έδιναν γλυκές ανταμοιβές, αν καθυστερούσαν να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο επιλογές. Ακόμη, οι απόγονοι αυτοί μπορούσαν να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, όταν άλλαζαν οι κανόνες για την ανταμοιβή με ένα ρόφημα κατά τη διάρκεια των πειραμάτων.
«Σε μια πρόκληση που αφορά την ανταμοιβή με νερό ή τροφή, τα μικρά που ανατράφηκαν από τις στρεσαρισμένες μαμάδες, εμφάνισαν ένα πλεονέκτημα και μπορούσαν να προσαρμοστούν καλύτερα για να λύσουν ένα δύσκολο πρόβλημα» εξήγησε η Mansuy.
Οι ερευνητές μελέτησαν ακόμη έναν τύπο χημικής αλλαγής στα γονίδια των ποντικιών (methylation). Υπό ορισμένες συνθήκες, τα μόρια που ονομάζονται ομάδες μεθυλίου (methyl groups) προστίθενται σε κλώνους DNA, οι οποίοι μπορούν να «σιγήσουν» τη δραστικότητα ενός γονιδίου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι απόγονοι των αρσενικών ποντικιών εμφάνιζαν αλλαγές σε ένα γονίδιο, το οποίο –όπως έχουν δείξει προηγούμενες έρευνες- σχετίζεται με τις ανταποκρίσεις στο στρες.
Η μεθυλίωση (methylation) είναι ένα παράδειγμα που οι επιστήμονες αποκαλούν «επιγενετική επίδραση» και σημαίνει, ότι η αλλαγή δεν προκαλεί αλλαγή στην ίδια την αλληλουχία του DNA, όμως μπορεί να περάσει στην επόμενη γενιά.
Αυτός πιστεύεται ότι είναι ένας τρόπος, με τον οποίο το περιβάλλον μπορεί να αλλάξει τη γενετική δραστηριότητα ενός ατόμου.
Προηγούμενες έρευνες σε ανθρώπους, έχουν δείξει ότι «όσοι βιώσουν ένα τραυματικό γεγονός στα πρώτα στάδια της ζωής τους μπορεί να είναι πιο ανθεκτικοί στο στρες αργότερα στη ζωή τους» είπε ακόμη η Mansuy. «Επηρεάζονται λιγότερο, επειδή με κάποιο τρόπο είναι πιο συνηθισμένοι στο στρες, είναι συναισθηματικά και φυσιολογικά λιγότερο δεκτικοί και μπορεί να έχουν αναπτύξει στρατηγικές αντιμετώπισης που τους βοηθούν να διαχειριστούν το στρες».
Τα ευρήματα αυτά, σύμφωνα με τους ερευνητές, υποδηλώνουν ότι το στρες μπορεί να έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιγενετικές επιδράσεις στους απογόνους.
Τα συμπεράσματά τους αναφέρονται σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications.
