Στο άκουσμα αυτού του ελληνικότατου όρου «ορθορεξία» (ορθός και όρεξη), η πρώτη εντύπωση είναι ότι σίγουρα δεν αναφερόμαστε σε κάποια διαταραχή της διατροφής .
Και ότι μάλλον αναφέρεται σε κάποιον που «ξέρει» να τρέφεται σωστά και υγιεινά . Φυσικά, θα μπορούσε να είναι έτσι.
Η ορθορεξία όμως , είναι μια διαταραχή που αφορά στα άτομα τα όποια γίνονται εμμονικά (εμμονή : η παθολογική παραμονή μιας ιδέας στο νου , που βασανίζει τον άνθρωπο ) με την υγιεινή διατροφή. Και καθετί που ξεφεύγει από το φυσιολογικό ή καλύτερα από το μέτρο, μετατρέπεται σε παθολογία .
Τι είναι η ορθορεξία λοιπόν; Είναι ένας όρος που επινοήθηκε από τον αμερικανό γιατρό Bratman το 1997, θέλοντας να χαρακτηρίσει τη συμπεριφορά εκείνη κατά την οποία το άτομο καταλαμβάνεται από έντονες και επίμονες σκέψεις σχετικά με την «ορθότητα» των τροφών. Το άτομο εμμονικά ασχολείται με την κατανάλωση αποκλειστικά τροφών που είναι ή το ίδιο θεωρεί ότι είναι υγιεινές και σωστές .
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι γνώστης , αφού γίνεται δεκτής άπειρων πληροφοριών, για το ποιες είναι καλές και ποιες όχι τροφές. Επειδή όμως ο καθένας από εμάς αντιδρά στα μηνύματα που δέχεται διαφορετικά, κάποιοι αποκτούν μια νευρωτική (νεύρωση : πάθηση του νευρικού συστήματος, που χαρακτηρίζεται από ψυχογενείς διαταραχές χωρίς οργανική βλάβη ) συμπεριφορά σε σχέση με τις τροφές που θα καταναλώσουν, στην προσπάθεια και επιθυμία τους να διατηρήσουν την υγεία τους, σε πολλές περιπτώσεις να προλάβουν πιθανές ασθένειες και φυσικά να διατηρήσουν τη φόρμα τους.
Η διαφορά αυτής της συμπεριφοράς/διαταραχής από τη νευρική ανορεξία είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το άτομο δεν ακολουθεί αυτούς τους αυστηρούς κανόνες για να χάσει κιλά, όπως «θεωρεί» ότι ΠΡΕΠΕΙ το άτομο που πάσχει από ανορεξία, αλλά για να διατηρήσει την υγεία του αποφεύγοντας οτιδήποτε ανθυγιεινό ( μη βιολογικά , τροφές με λιπαρά , πολλαπλά επεξεργασμένες , με χημικά συντηρητικά και χρωστικές ). Δεν αφορά τη ποσότητα αλλά τη ποιότητα.
Πρόκειται για μια ψυχαναγκαστική (η ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία το άτομο κυριαρχείτε από ιδέα ή εικόνα παρά την αντίθετη προσπάθεια του), ιδεοληπτική (η νοσηρή κατάσταση που εκδηλώνεται με την επίμονη εμφάνιση ιδεών ή αισθημάτων στη συνείδηση) συμπεριφορά. Το άτομο αποκτά υποχόνδρια συμπεριφορά. Ελέγχει ότι καταναλώνει, ανησυχεί ιδιαίτερα για την υγεία του, πανικοβάλλεται και με τα πιο ελαφρά συμπτώματα μιας ασθένειας. Προσπαθεί να ελέγξει τα πάντα γύρω του και όταν αυτό δεν είναι εφικτό νιώθει ότι απειλείται. Για αυτό το λόγο άλλωστε σιγά σιγά οδηγείται σε κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς σε πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις δε μπορεί να έχει τον έλεγχο , όπως για παράδειγμα σε ένα εστιατόριο τα υλικά που χρησιμοποιούν, σε ένα κάλεσμα το γεύμα που προσφέρεται και ούτω καθεξής.
Εάν λοιπόν διαβάζοντας τα παραπάνω έχετε αρχίσει να σκέπτεστε μήπως και εσείς κάτι δε κάνετε καλά στην υπερβολή σας για υγιεινή διατροφή κάντε το παρακάτω τεστ. Είναι το τεστ του Βratman για την ορθορεξία.
1. Περνάτε περισσότερες από 3 ώρες ημερησίως σκεπτόμενος/η τη δίαιτα σας;
2. Προγραμματίζετε τα γεύματα σας αρκετές ημέρες πριν;
3. Είναι η θρεπτική αξία του γεύματος σας περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσης του;
4. Μειώθηκε η ποιότητα της ζωής σας με την αύξηση της ποιότητας της διατροφής σας ;
5. Έχετε γίνει πιο αυστηροί με τον εαυτό σας τελευταία ;
6. Αυξάνεται η αυτοπεποίθηση σας όταν τρωτέ υγιεινά ;
7. Έχετε σταματήσει να καταναλώνετε τα τρόφιμα που απολαμβάνατε , με σκοπό να καταναλώνετε τα «σωστά» τρόφιμα ;
8. Η διατροφή σας δεν σας επιτρέπει εύκολα να φάτε έξω με παρέα , απομακρύνοντας σας από την οικογένεια και τους φίλους σας ;
9. Αισθάνεστε ένοχοι όταν χαλάτε τη δίαιτα σας ;
10. Αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας και ότι έχετε τον πλήρη έλεγχο όταν τρωτέ υγιεινά ;
Εάν απαντήσατε θετικά σε 4 ή 5 από τα παραπάνω ερωτήματα σημαίνει ότι θα πρέπει να τοποθετηθείτε διαφορετικά πλέον σε κάποιες συνήθειες σας και να χαλαρώσετε. Εάν απαντήσατε θετικά σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα , αυτό σημαίνει ότι πραγματικά έχετε εμμονή στην κατανάλωση υγιεινών τροφών.
Μην ξεχνάτε κάτι σημαντικό, ότι ακόμη και αν οι επιλογές μας βασίζονται στο «ορθό», χωρίς Μέτρο το αποτέλεσμα δεν είναι το ίδιο .
Γιατί η βάση της επιτυχίας σε ότι πράττουμε είναι η ισορροπία και ο δείκτης της είναι το μέτρο .
Από τη Μάγδα Δασκαλάκη, εξελικτική ψυχολόγο, επιστημονική συνεργάτιδα neadiatrofis.gr
