Διαφορετική λειτουργία των γονιδίων το χειμώνα και διαφορετική το καλοκαίρι εντόπισε διεθνής έρευνα με ελληνική συμμετοχή. Αυτοί οι εποχικοί κύκλοι εξηγούν εν μέρει γιατί οι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στις ασθένειες κατά τους χειμωνιάτικους μήνες σε σχέση με τους καλοκαιρινούς.
Οι ερευνητές (μεταξύ των οποίων η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στη βιοστατιστική Μαρίνα Ευαγγέλου του Τμήματος Ιατρικής Γενετικής του Κέμπριτζ), με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Τζον Τοντ του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, που έκαναν τη δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», ανέλυσαν δείγματα αίματος και ιστών από 16.000 ανθρώπους από διάφορες χώρες. Από τα περίπου 23.000 ανθρώπινα γονίδια, σχεδόν το ένα τέταρτο εμφανίζει σαφή σημάδια εποχικών διακυμάνσεων στη λειτουργία τους.
Η διακύμανση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία όταν αφορά γονίδια που εμπλέκονται στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην πρόκληση φλεγμονής (η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση αυτοάνοσων και άλλων ασθενειών όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο διαβήτης τύπου 1, η καρδιοπάθεια, η νόσος Αλτσχάιμερ κ.α.).
Αυτά ακριβώς τα γονίδια είναι πιο ενεργά -και άρα αυξάνουν την πιθανότητα φλεγμονής- μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου στους ανθρώπους του βορείου ημισφαιρίου, ενώ στο νότιο ημισφαίριο το ίδιο συμβαίνει μεταξύ Ιουνίου-Αυγούστου.
Η πιο έντονη δραστηριοποίηση αυτών των γονιδίων τον χειμώνα έχει μία θετική όψη (ενίσχυση άμυνας οργανισμού για την καταπολέμηση των ιώσεων όπως της γρίπης και των μικροβιακών λοιμώξεων), αλλά και μια αρνητική (υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού και χρόνια φλεγμονή, δηλαδή επίθεση του ανοσοποιητικού στον ίδιο τον οργανισμό).
Η εποχικότητα αυτή στη γονιδιακή λειτουργία εξηγεί εν μέρει γιατί αυξάνονται στη διάρκεια του χειμώνα οι θάνατοι από διάφορες αιτίες (εμφράγματα, εγκεφαλικά κ.α.), αλλά και διάφορες άλλες παθήσεις επιδεινώνονται (διαβήτης, πολλαπλή σκλήρυνση, σχιζοφρένεια κ.α.).
Μάλιστα, όπως είπε ο Τοντ, αν ένας άνθρωπος αλλάζει ημισφαίριο, κάθε φορά που πλησιάζει ο χειμώνας στο δικό του, τότε πιθανότατα θα μετριάσει την εποχική κυκλικότητα των γονιδίων του και θα μειώσει την, εξαιτίας αυτού του λόγου, τάση για φλεγμονές και αυτοάνοσες παθήσεις.
Οι επιστήμονες πάντως επεσήμαναν ότι ασφαλώς, εκτός από την εποχικότητα, πολλοί άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στη λειτουργία των γονιδίων, όπως το περιβάλλον, η διατροφή, το στρες, οι ασθένειες κ.α.
